AQSh dollari (USD) yangi yilda muhim burilish nuqtasida turibdi. Bir necha yil davomida AQSh iqtisodiy o‘sishi, AQSh Markaziy banki – «Federal Rezerv tizimi» (moliyaviy regulyator) tomonidan qattiq pul-kredit siyosati yuritilishi, global xavf ostidagi vaziyatlarda ishonchli valyuta bo‘lib kelgani tufayli, AQSh dollari umumiy mustahkamligini saqlab turdi. Hozir bu dollarning keng ko‘lamli qadriylanishiga asos bo‘lgan sharoitlar asta-sekin zaiflashmoqda, ammo ular to‘liq yo‘qolmagan.
«FXStreet» (analitik nashri) yaqin yilni tubdan o‘zgarish emas, balki o‘tish davri sifatida baholaydi.
AQSh dollari uchun o‘tish davri bo‘lgan yil
2026-yilda asosiy ssenariy – AQSh dollari biroz zaiflashadi. Bu o‘zgarish asosan yuqori o‘sish va arzon baholangan valyutalarga tegishli bo‘ladi. Foiz stavkalari o‘rtasidagi farq toraygach, global o‘sish ham tenglashadi.
«Federal Rezerv tizimi» (AQSh Markaziy banki) ehtiyotkorlik bilan foiz stavkalarini pasaytirishga o‘tishi kutilmoqda, biroq keskin pasaytirish uchun hali barcha shartlar mavjud emas. Xizmat ko‘rsatish sohasidagi barqaror inflyatsiya, mehnat bozorining kuchli bo‘lishi va kengayib borayotgan byudjet siyosati – bularning barchasi AQSh moliyaviy siyosatining tezda yumshashiga qarshi turadi.
Valyutalar bozorida bu vaziyat – AQSh dollarining butunlay zaiflashishi emas, balki tanlab foydalanish mumkin bo‘lgan imkoniyatlarni bildiradi.
Yaqin fursatda xavflar shundan iboratki, AQSh byudjetiga oid muammolar qayta yuzaga chiqishi mumkin. Hukumat to‘xtab qolishi xavfi bozorga qisqa muddatli tebranish va AQSh dollariga talabni oshiradi, lekin doimiy tendensiya bo‘lmasligi mumkin.
Kelib kelayotgan muddatlarda, «Federal Rezerv tizimi» rahbari Jerom Pauellning vakolati may oyida yakunlanishi esa yana bir noaniqlik sababchisiga aylanadi. Bozor ishtirokchilari yangi rahbar kelganda siyosat yumshashiga olib keladimi, degan savolga javob izlay boshlaydi.
Umuman olganda, kelgusi yil AQSh dollari ustunligiga yakun yasash emas, uni to‘g‘ri boshqarish va foyda olish haqida bo‘ladi. Endi dollar shunchalik qarshilikka uchramaydi, lekin baribir zaruriy valyuta bo‘lib qoladi.
2025 yilda AQSh dollari: o‘ziga xoslikdan to charchoqqacha?
O‘tgan yil birgina katta voqea bilan emas, balki doimiy turg‘unlikni tekshirib boradigan va nihoyat AQSh dollarining mustahkamligini tasdiqlagan bir necha bosqichlar bilan ajralib turdi.
Yil boshida umumiy fikr – AQSh iqtisodiy o‘sishi sustlashadi va «Federal Rezerv tizimi» tez orada pul-kredit siyosatini yumshatadi, degan edi.
Lekin bu kutuvlar o‘zini oqlamadi: AQSh iqtisodiyoti mo‘rtlashmadi. Faoliyat yuqoriligicha qoldi, inflyatsiya sekin-asta pasaydi, mehnat bozori kuchli bo‘lishda davom etdi. Natijada, «Federal Rezerv tizimi» ehtiyotkor bo‘lib qoldi.
Inflyatsiya yil davomida asosiy muammoga aylandi. Yirik pasayishlar bo‘ldi, lekin natijalar bir maromda ketmadi, ayniqsa xizmat sohasida.
Har safar inflyatsiya kutilganidan yuqori chiqqanda, siyosatni yana qattiqlash kerakmi degan bahs qaytadan boshlandi. Har gal o‘xshash holat: dollar mustahkamlandi va inflyatsiyani nazorat qilish tugagan emasligi eslatib turildi.
Geosiyosiy vaziyatlar ham doimiy xavotir manbai bo‘ldi. Yaqin Sharqdagi ziddiyatlar, Ukrainada urush va AQSh-Xitoy savdo munosabatlarining noaniqligi bozorlarga ta’sir ko‘rsatib turgan edi.
AQShdan tashqarida vaziyat kuchli raqobat yaratmadi: Yevropada iqtisodiy o‘sish sekinlashib qoldi, Xitoy iqtisodiy tiklanishi ishontira olmadi, boshqa hududlarda esa o‘sishning pastligi dollar zaiflashishining oldini oldi.
Endi esa, Tramp omili bor: Siyosat dollar qiymatiga yo‘nalishni to‘g‘ridan-to‘g‘ri belgilamadi, lekin har safar siyosiy noaniqlik yoki global vaziyat keskinlashganda, dollar xavfsiz valyuta sifatida kuchini ko‘rsatdi.
Quyidagi jadvalda ko‘rsatilganidek, siyosiy va geosiyosiy xavotir oshgan davrlarda dollar bu rolni mustahkamladi.
2026-yilga o‘tamiz, bu tartib o‘zgarishi ehtimoldan yiroq. «Donald Tramp» (AQShning sobiq prezidenti) davrida valyuta bozoriga ta’sir, asosan, savdo, fiskal siyosat yoki davlat institutlariga oid noaniqliklar orqali yuz beradi. Aniq va barqaror siyosat yo‘li emas, balki kutilmagan voqealar dollar kursiga ta’sir qiladi.
Amerika Qo‘shma Shtatlari Markaziy banki siyosati: Ehtiyotkorlik bilan yumshatish, tub o‘zgarish emas
«Federal Rezerv tizimi» siyosati hali-hanuz AQSh dollari kursi uchun eng asosiy omil bo‘lib qolmoqda. Bozordagi ishtirokchilar endilikda asosiy foiz stavkasi eng yuqori cho‘qqidan o‘tib bo‘lganiga ishonch hosil qilyapti.
Biroq, foiz stavkasi pasayishining tezligi va chuqurligi haqida kutuvlar o‘zgaruvchan hamda biroz haddan tashqari optimistik ko‘rinmoqda.
Inflyatsiya ancha pasaydi, ammo narxlar o‘sishining oxirgi bosqichi sekinlashdi – asosiy va qo‘shimcha iste’mol narxlar indeksi (CPI) 2 foizlik chegaradan yuqorida qolmoqda.
Xizmatlarda inflyatsiya baland, ish haqi oshishi sekinlashmoqda, moliyaviy sharoitlar esa ancha yumshagan. Mehnat bozori endi qizib ketmagan, biroq hali ham mustahkamligi saqlanib turibdi.
Bunday sharoitda, «Federal Rezerv tizimi» stavkalarni bosqichma-bosqich va shartli ravishda pasaytirishi ehtimolga yaqin. Keskin pasaytirish jarayoni bo‘lmaydi.
Valyuta bozori nuqtayi nazaridan, stavkalar oralig‘ining tez qisqarmasligi muhim ahamiyatga ega.
Shundan xulosa qilish mumkinki, «Federal Rezerv tizimi» siyosatining yumshashidan kelib chiqadigan AQSh dollari zaiflashuvi tartibli bo‘ladi, kutilmagan va kuchli tebranishlar bo‘lmaydi.
Moliyaviy jarayonlar va siyosiy davr
AQShning fiskal siyosati dollarga nisbatan doimiy murakkablikka sabab bo’lib kelmoqda. Katta byudjet tanqisliklari, qarz chiqarilishini ko’paytirish va keskin bo’lingan siyosiy muhit endi vaqtinchalik emas, ular iqtisodiy hayotning ajralmas qismiga aylangan.
Bu yerda aniq bir ziddiyat mavjud.
Bir tomondan, kengaytirilgan fiskal siyosat iqtisodiy o‘sishni qo‘llab-quvvatlaydi, muhim pasayishni kechiktiradi va dollarni kuchaytirishda yordam beradi, chunki AQSh iqtisodiyoti boshqa davlatlardan oldinda borday ko‘rinadi.
Ikkinchi tomondan, AQSh Moliya vazirligining doimiy ravishda yangi qarz chiqarishi, ushbu qarzlar uzoq muddatda qanday to‘lanishi va dunyo sarmoyadorlari bu qarzlarni cheksiz qabul qilishga qanchalik tayyorligi haqida savollar tug‘diradi.
«Bozorlar» hozirgacha «ikki tomonlama tanqislik» holatiga befarq bo‘lishmoqda. AQSh aktivlariga talab yuqori, sababi bozorda suyuqlik ko‘p, daromad yuqori va katta miqyosda boshqa ishonchli alternativalar yo‘q.
Siyosiy jarayonlar esa noaniqlik darajasini oshiradi.
Saylov yillari – 2026-yil noyabr oyidagi oraliq saylovlarni ham inobatga olganda – xarajatlar, xavf uchun qo‘shimcha to‘lovlar va birjada qisqa muddatli tebranishlarga olib keladi.
Yaqinda yuz bergan hukumat faoliyatining to‘xtatilishi buni yaqqol ko‘rsatdi: AQSh hukumati 43 kundan so‘ng yana ishlashni boshlagan bo‘lsada, asosiy muammo hal etilmadi.
Qonunchilar byudjet uchun navbatdagi muddatni 30-yanvarga surib qo‘ydi. Bu esa navbatdagi mojaro ehtimolini saqlab qolyapti.
Baholash va joylashuv: Ko‘plab ishtirokchi, biroq tizim ishlashda davom etmoqda
Qiymati nuqtai nazaridan olganda, AQSh dollari endi arzon emas, biroq haddan tashqari qimmat ham emas. Faqat har doim ham baholash omili dollar narxidagi katta o’zgarishlarni aniqlashda asosiy haydovchi bo‘lib xizmat qilmaydi.
Bozordagi joylashuv esa qiziqarli: Hozirda spekulyantlar tomonidan AQSh dollarining qisqa pozitsiyalari o‘tmishda bo‘lmagan eng yuqori darajaga chiqdi. Boshqacha qilib aytganda, bozordagi ko‘plab ishtirokchilar dollarning zaiflashuviga allaqachon pul tikishgan.
Bu esa zaiflashuv ehtimolini yo‘qqa chiqarmaydi, biroq riskni o‘zgartiradi. Bozordagi pozitsiyalarning bir tomonlama ko‘payishi dollarning barqaror pasayishi uchun to‘siq bo‘lib, qisqa pozitsiyalarni yopish natijasida tez va kutilmagan o‘sishlar ehtimolini oshiradi.
Bu ayniqsa, siyosiy kutilmagan qarorlar va xalqaro zo‘riqishlar hali ham mavjud bo‘lgan muhitda ahamiyatli.
Umuman olganda, yuqori baholash va katta qisqa pozitsiyalar dollarning tinch va sekin zaiflashuvini emas, balki bozorga xos keskin, ba’zan esa yoqimsiz aks harakatlar bilan to‘ldirilgan o‘zgaruvchan yo‘nalishni bashorat qiladi.
Geosiyosat va xavfsiz aktivlar dinamikasi
Xalqaro siyosat – «geosiyosat» – dollarga deyarli sezilmaydigan, ammo ishonchli tayanch bo‘lib qolmoqda.
Bozorlarga bitta katta geosiyosiy zarba emas, balki bir necha xavf-xatarlarning to‘planishi ta’sir qilmoqda.
Yaqin Sharqdagi keskinlik haligacha tugamagan, Ukrainadagi urush esa Yevropani iqtisodiy jihatdan siquvga olmoqda. AQSh va Xitoy o‘rtasidagi aloqalarda ham beqarorlik kuzatilmoqda. Global savdo yo‘llaridagi muammolar va davlatlar o‘rtasidagi strategik raqobat ham noaniqlik fonini yanada yorqinlashtirdi.
Bu holatlarning birortasi dollar har doim mustahkam bo‘lishini kafolatlamaydi. Ammo bunday xavf va noaniqliklar birlashganda, bozorlar ko‘proq likvidlik va xavfsizlik izlaganda ham dollar «panoh valyutasi» sifatida kuchli bo‘lib qolmoqda.
Asosiy valyuta juftliklari bo‘yicha prognoz
● EUR/USD: Yevroning (EUR) biroz mustahkamlanishiga iqtisodiy holat yaxshilanishi va energiya xavotirlarining kamayishi zamin yaratishi mumkin. Biroq Yevropaning eski muammolari – past iqtisodiy o‘sish, byudjet harakatlarining cheklanganligi va «Yevropa Markaziy banki» (Markaziy bank) tomonidan AQSh Markaziy bankiga nisbatan tezroq rag‘batlantirish ehtimoli – yevroning o‘sish imkoniyatini cheklaydi.
● USD/JPY: Yaponiya markaziy bankining juda yumshoq siyosatdan asta-sekin voz kechishi yapon iyenasini (JPY) biroz qo‘llab-quvvatlasa-da, AQSh bilan daromad oraliqi hali ham katta. Rasmiy aralashuv xavfi doimo bor. Shuning uchun bu valyuta juftligida tebranish kuchli bo‘ladi va barqaror trenddan ko‘ra qisqa muddatli harakatlar ko‘proq uchraydi.
● GBP/USD: Angliya funt sterlingi (GBP) ham o‘ziga xos qiyinchiliklar girdobida. O‘sish sekin, moliyaviy imkoniyatlar oz, siyosiy noaniqlik esa davom etmoqda. Baholash biroz yordam bersa ham, Buyuk Britaniya haligacha barqaror iqtisodiy yuksalishni ko‘rsatmayapti.
● USD/CNY: Xitoy siyosati asosan barqarorlikka qaratilgan, inflyatsiyani oshirish emas. Yuan (CNY) biroz qadrsizlanishi mumkin, ammo hukumat keskin yoki tartibsiz o‘zgarishlarga yo‘l qo‘ymaydi. Bu yondashuv AQSh dollarining kuchayishi Osiyoga keng tarqalishini cheklaydi va Xitoy iqtisodi bilan bog‘liq rivojlanayotgan davlatlar valyutasining o‘sishini ham cheklaydi.
● Tovar valyutalari: Avstraliya dollari (AUD), Kanada dollari (CAD), Norvegiya kronasi (NOK) kabi valyutalar bozordagi xavfsizlik hissi oshishi va tovar narxlari barqarorlashganda foyda ko‘radi. Biroq yutuqlar notekis bo‘lishi va Xitoydagi iqtisodiy ma’lumotlarga sezgirligi kuchli bo‘ladi.
2026 yil uchun ssenariylar va xavflar
Asosiy ssenariyga ko‘ra (60% ehtimollik), dollar sekin-asta qadrsizlanadi, chunki foiz stavkalari oraliqi qisqaradi va global o‘sish bir maromga keladi. Bu – keskin o‘zgarish emas, balki bosqichma-bosqich moslashuv olami.
AQSh dollarining kuchliligi (taxminan 25%) esa an’anaviy omillar bilan yuzaga keladi: inflyatsiya kutilganidan yuqori bo‘lsa, «AQSh Markaziy banki» (Markaziy bank) foizlar pasaytirishni kechiktirsa yoki keskin geosiyosiy voqea sodir bo‘lib, xavfsiz aktivlar va likvidlikka talab oshsa.
Dollar kuchsizlanadigan ssenariy — ehtimoli 15%. Buning uchun global iqtisodiyot aniq tiklanishi va «AQSh Markaziy banki» yanada faol yumshatish siyosati olib borishi zarur bo‘ladi. Bu esa dollar ustunligining sezilarli pasayishiga olib keladi.
Yana bir noaniqlik manbai – bu «AQSh Markaziy banki» (Markaziy bank) atrofida. Rais «Jerom Pauell»ning vakolati may oyida tugaydi. Shu sabab, bozorlarda bu lavozimga nomzodlar haqida muhokama haqiqiy o‘zgarishdan ancha oldin boshlanadi.
Kelajakdagi rahbar AQSH Markaziy bankining siyosatini yanada yumshoqroq yuritishi mumkinligi haqidagi fikr, Dollar qiymatiga bosim o‘tkazishi va AQSH real daromadliligi bo‘yicha ishonchni pasaytirishi mumkin. Hozirgi vaziyatda ko‘plab holatlarda natijalar bir xil yo‘nalishda bo‘lmasligi ehtimoli katta – natijalar vaqt va sharoitga bog‘liq holda har xil namoyon bo‘ladi.
Umuman olganda, xavf omillari episodik tarzda Dollar mustahkamlanib turishiga moyil, to‘g‘ri, uzoq muddatda umumiy yo‘nalish asta-sekin pasayib borishi mumkin.
Amerika Qo‘shma Shtatlari dollari texnik tahlili
Texnik tahlilga ko‘ra, Dollar kursining so‘nggi pasayishi – bu kengroq oraliqdagi qisqa muddatli to‘xtash bo‘lib ko‘rinmoqda, kuchli teskari burilish emas. Bu holat ayniqsa AQSH Dollar indeksi (DXY) orqali ko‘rilganda aniq namoyon bo‘ladi.
Agar haftalik va oylik diagrammalarni ko‘rib chiqilsa, manzara yanada aniq ko‘rinadi: DXY hali pandemiyadan oldingi darajalaridan ancha yuqorida. Tizimda beqarorlik yuzaga kelsa, xaridorlar doimiy ravishda kirib kelmoqda.
Pashshasi tomonidagi birinchi muhim hudud – 96.30 sohasidir, bu so‘nggi uch yildagi minimal ko‘rsatkich hisoblanadi. Ushbu hududdan pastga silliq o‘tib ketish katta ahamiyatga ega bo‘lib, uzoq muddatli 200 oylik o‘rtacha harakatlanuvchi qiymat (MA) – bu ko‘rsatkich 92.00 dan biroz yuqorida joylashgan – yana muhim ahamiyatga ega bo‘ladi.
Agar bu darajadan ham pastga tushsa, oxirgi bor 2021-yil minimal darajasida sinab ko‘rilgan 90.00 darajadan past hudud, navbatdagi muhim to‘siq bo‘lib xizmat qiladi.
Yuqoriga harakatlanishda, 103.40 atrofidagi 100 haftalik o‘rtacha harakatlanuvchi qiymat birinchi jiddiy to‘siq sifatida ko‘zga tashlanadi. Shu darajadan yuqoriga harakatlanilsa,
yana 110.00 sohasiga yo‘l ochiladi. Bu hudud so‘nggi bor 2025-yil boshida bosib o‘tilgan. Agar ushbu bosqich ham ortda qolsa, pandemiyadan keyingi maksimal cho‘qqi – 114.80 (2022-yil oxirida qayd etilgan) – ufqda yana ko‘rinishi mumkin.
Texnik jihatdan bu tasvir makroiqtisodiy voqeliklar bilan uyg‘un. Pasayish uchun ham hali imkoniyat bor, ammo bu jarayon silliq yoki bahssiz bo‘lishi ehtimoldan yiroq.
Haqiqatda, texnik talqin natijasida DXY (AQSH dollar indeksi) muayyan oraliqda qolaveradi: bozor hissiyotidagi o‘zgarishlarga sezgir, keskin teskari harakatlarga moyil va bir yo‘nalishda silliq pasayish ehtimoli kam.
Xulosa: Choʻqqi tugadi, lekin imtiyoz qolmoqda
Yaqin yil ichida AQSH Dollarining xalqaro moliyaviy tizimdagi asosiy roli yakuniga yetishi ehtimoli kam.
Buning o‘rniga, bu davr hech narsa doimiy emasligini eslatadi: iqtisodiy o‘sish, siyosat va geosiyosiy omillar AQSH Dollariga foydali tarafda to‘liq mos kelgan qulay bosqich tugamoqda.
Bu kuchlar asta-sekin muvozanatlashar ekan, «Yashil valyuta» biroz pastga tushishi mumkin, ammo o‘zining dolzarbligini yo‘qotmaydi. Investorlarga va davlat siyosatini belgilovchilarga asosiy vazifa – qisqa muddatli orqaga chekinishlar bilan uzoq muddatli o‘zgarishlarni farqlash bo‘lib qoladi.
Kutilishi mumkinki, qisqa muddatli to‘lqinlanishlar uzoq muddatli muhim burilishlarga nisbatan ko‘proq uchraydi.
