Ko’p yillardan beri kripto bozorining o’zgarishlarini tushuntirib kelgan mashhur «4 yillik tsikl» nazariyasi endi haqiqiy bo’lmasligi mumkin.
Yaqinda «BitMEX» kompaniyasining asoschilaridan biri va «Maelstrom» kompaniyasining bosh investitsiya xodimi Artur Xeyz o’zining blog postida 4 yillik tsikl bu buqa bozorida ishlamasligini ta’kidladi. U bunga sabab qilib sharoitlarning tubdan o’zgarganligini ko’rsatdi.
AQSh va Xitoyning pul-kredit siyosati masalalari
Xeyzning fikricha, Bitkoinning narxi endi global pul massasi o’zgarishlari bilan belgilanadi, nafaqat yarimlashishlar yoki bozorning yetukligi bilan. U Bitkoinning narxi faqat yirik davlatlar pul siyosatini qattiqlashtirganda pasayishini, to’rt yillik muddatda emasligini aytdi.
Xeyzning fikricha, kuzatish kerak bo’lgan asosiy davlatlar AQSh va Xitoydir. Uning nuqtai nazariga ko’ra, Bitkoinning narxi har doim AQSh dollari va Xitoy yuanining likvidligi bilan kuchli ta’sirlangan.
- 2009-2013: 2008 yilgi moliyaviy inqirozdan so’ng, AQSh va Xitoy katta miqdorda likvidlik kiritishni boshladilar. AQSh cheksiz miqdorda pul bosishni boshladi, Xitoy esa kredit asosidagi infratuzilma xarajatlarini kengaytirdi. 2013 yilga kelib, bu kengaytiruvchi siyosatlar AQSh Federal zaxira tizimi va Xitoy Xalq bankiga yuk bo’ldi.
- 2013-2017: Ikkinchi tsikl Xitoy yuanining likvidligi oshishi bilan kuchlandi. Efiriumning paydo bo’lishi va ICO (dastlabki tanga taklifi) bum kriptovalyutalarga to’g’ridan-to’g’ri foyda olish imkonini berdi.
- 2017-2021: Uchinchi tsikl COVID-19 pandemiyasi bilan bir vaqtda AQSh likvidligi bilan boshlandi. AQSh hukumati 1930-yillardagi Yangi kelishuvdan beri eng katta hukumat subsidiyalarini amalga oshirdi. O’sha paytda, Xitoy kriptoqarshi siyosatni olib borayotgan edi, bu esa narxning o’sishiga sezilarli ta’sir ko’rsatmadi. Bu tsikl ham 2021 yil oxirida AQSh Federal zaxira tizimining qattiqlashuv siyosati bilan yakunlandi.
Yangi harakatlantiruvchi kuch: Populizm
Xeyz to’rtinchi va hozirgi tsikllarning asosiy xususiyati sifatida siyosiy populizmni ko’rsatadi. U Prezident Jo Bayden va Prezident Donald Trampning aktivlar narxining oshishi muammosiga bir xil yechim bilan yondashganini ta’kidlaydi: ko’proq pul bosish.
Tramp yaqinda AQSh federal fondlar stavkasini 1% ga tushirish va uy ipoteka stavkalarini pasaytirishni taklif qildi, bu esa uy kapitalida trillionlab dollarlarni ochib beradi.
Artur Xeyz, shuningdek, Xitoy Prezidenti Si Szinpin jiddiy deflyatsiyadan qochishni xohlayotganini ta’kidladi. U Xitoy iqtisodiy bosim juda kuchayganda pul bosishga moyil ekanligini aytadi. U Xitoy faol ravishda pul siyosatini yumshatmasa ham, AQShning buni qilishiga to’sqinlik qilmasligini bashorat qiladi.
2026-yilda Bitkoin narxi tushadimi?
«4 yillik tsikl»ga ko’ra, Bitkoinning narxi 2025 yil oxirida pasayishni boshlashi kerak. Ammo Xeyzning fikricha, hozirgi likvidlik sharoitida bunday bashorat qilish qiyin, shuning uchun u 4 yillik tsikl bu safar ishlamasligiga ishonadi.
Artur Xeyz bu fikrda yolg’iz emas. Boshqa kripto mutaxassislari ham shunga o’xshash fikrlarni bildirmoqda. «Bitwise» kompaniyasining bosh investitsiya xodimi Mettyu Xougan yaqinda 4 yillik tsikl tugaganini aytdi. U agar Bitkoinning narxi 2026 yilgacha ijobiy bo’lib qolsa, nazariya rasmiy ravishda dam olishga chiqishi mumkinligini qo’shimcha qildi.
«K33 Research» kripto tahlil kompaniyasi Bitkoinning narxi endi tuzilmaviy kuchlar bilan belgilanayotganini, kichik chakana investorlar tomonidan emasligini aytdi. «K33» tadqiqot bo’limi rahbari Vetle Lunde, agar «Grayscale» o’zining Efirium mahsulotiga staking qo’shsa, bu ETFga qiziqishni oshirishi mumkinligini aytdi.
U, shuningdek, bozor yopilgandan keyin altkoinlarga qiziqish ortishi mumkinligini ta’kidladi. Bu esa Bitkoinning narxi o’zini ushlab turishi yoki oshishi mumkinligini ko’rsatadi.
