Oxirgi bir necha oy davomida bashorat bozorlarining savdo hajmi sezilarli darajada oshdi va memkoinlar hamda nomarkazlashgan tokenlar (NFT) savdo hajmidan ham oshib ketdi.
Ayni paytda, yetakchi bozor ishtirokchilari bu o‘sib borayotgan yo‘nalishda o‘z o‘rnini egallash uchun harakat qilmoqda. Bu tezlikda o‘sish muhim bir savolni keltirib chiqaradi: Bashorat bozorlarini kriptovalyuta sohasidagi navbatdagi asosiy trend, ya’ni katta yo‘nalish deb ayta olamizmi?
Prognoz bozorlari va mem tanga (meme coin)lar taqqoslanadi
X ijtimoiy tarmog‘ida (ilgari «Twitter» ijtimoiy tarmog‘i deb atalgan) yaqinda qoldirilgan postda, tahlilchi so‘nggi yillarda NFT va memkoin savdolari yuqori bo‘lganini, lekin endi bozorda sezilarli o‘zgarish yuz berayotganini ta’kidladi. Ushbu postga ko‘ra, oktyabr oyida bashorat bozorlarining oylik savdo hajmi 7,5 milliard AQSH dollariga yetgan.
Taqqoslash uchun, memkoinlar 2,7 milliard dollar savdo hajmi ko‘rsatgan, NFTlar esa taxminan 600 million dollar atrofida qolgan. Bu farq keyingi oyda yanada kengaydi.
Bashorat bozorlarining hajmi 9,5 milliard dollarga yetdi. Shu bilan birga, memkoinlar va NFTlar savdo hajmi mos ravishda 2,4 milliard va 200 million dollarga kamaydi.
Yana bir tahlilchi «Solana» blokcheynida joylashgan, «Polymarket» markazlashmagan savdo maydonchasining savdo hajmi tez orada «Pump.fun» platformasini quvib yetayotganini ta’kidladi. Bu esa ushbu segment qanchalik tez rivojlanayotganini ko‘rsatadi.
«Odamlar asta-sekin anglab yetmoqdaki, bashorat bozorlarining imkoniyati memkoinlarga nisbatan cheksiz ustun», — deyiladi postda.
Ushbu natijalar treyderlar harakatida tobora chuqurlashib borayotgan farqni aks ettiradi. Avvallari jamoaviy narrativlar va shov-shuvlarga tayanib rivojlangan memkoinlar endilikda sarmoyadorlarning e’tiborini yo‘qota boshlamoqda. Treyderlar hozirda aniq foyda va natijaga yo‘naltirilgan hamda aniq amaliy qadriyat taqdim etuvchi platformalarga ko‘proq qiziqmoqda.
Bozor sharhlovchisi Mario Nafval bu fikrni quvvatlab, «pul – natijalarga oqmoqda, hazillarga emas», deya ta’kidladi.
«Bashorat bozorlariga e’tiborni qaratish navbatdagi to‘g‘ri qadam boʻlishi mumkin. Faqat «Polymarket» platformasi o‘zi oylik 2 milliard dollardan ortiq savdo hajmiga chiqmoqda, bu yil esa o‘nlab milliardlar kutilyapti. Mem platformalar esa ko‘proq yangi token chiqarishga urg‘u beradi, ammo barqaror likvidlikka emas», — dedi Nafval.
Avvalroq «Kalshi» (kriptovalyuta kompaniyasi)ning kriptovalyuta bo‘yicha boshlig‘i, Jon Van, memkoinlar o‘z tuzilmalarining faqat foydalanishni cheklashga asoslanganligi, ichki axborotga ega shaxslarning ustunligi va adolatlilik borasidagi hal etilmagan muammolar sabab mashhurligini yo‘qotayotganini izohlagan edi.
Ushbu tokenlar hali ham cheklovlarsiz aktivlar yaratish va virusli tarzda ommalashishga xizmat qilayotgan bo‘lsa-da, Van bashorat bozorlarini ochiq va ko‘proq ijtimoiy faollik keltiruvchi tizim sifatida ko‘radi.
«Bashorat bozorlarining asoslari oson. Siz tadqiqot olib borib, o‘z nuqtai nazaringiz asosida savdo qilishingiz mumkin. Memkoinlar esa o‘ylagandek oddiy emas, ular murakkab o‘yin bo‘lib chiqdi. Bashorat bozorlari markazida haqiqat borligi sabab manipulyatsiya, ya’ni pump va dump holatlari bo‘lmaydi. Bundan tashqari, bu yo‘nalish ijtimoiy jihatdan ham kuchliroq», — dedi Van.
Nima uchun prognoz bozoridan foydalanish hozir tezlashmoqda
Shuni alohida ta’kidlash joizki, bashorat bozorlarining o‘zi bir necha yildan beri mavjud. Biroq, regulatsiya (ruxsatnomalar)ning aniqlashuvi hamda yirik tashkilotlarning ishtiroki ushbu sohaning huquqiy maqomini kuchaytirdi va foydalanuvchilar sonining tez o‘sishiga sabab bo‘ldi.
«Dune» (analitik kompaniya) ma’lumotiga ko‘ra, o‘tgan hafta bashorat bozorlarida 278 872 nafar faol foydalanuvchi qatnashgan. Haftalik savdo hajmi rekord 3,82 milliard dollarga yetdi, haftalik tranzaksiya (operatsiya)lar soni esa 12,67 million bilan tarixiy maksimumga chiqdi. Ushbu raqamlar sohada doimiy ishtirokni ko‘rsatadi.
Eng muhim tomoni shundaki, endi boshqalardan tashqari yirik tashkilotlar ham ushbu sohada faol harakat qilmoqda. «Coinbase» (kriptovalyuta birjasi) ham tez orada bashorat bozorlari ochishni rejalashtirmoqda.
«Gemini» (kriptovalyuta birjasi)ning sho‘ba korxonasi «Gemini Titan, LLC» hamka sog‘dolar bozorini tartibga soluvchi «Commodity Futures Trading Commission» (moliya bo‘yicha davlat komissiyasi)dan maxsus litsenziya oldi. Bu ruxsat «Gemini»ga AQSH mijozlariga bashorat bozorini taklif etishga imkon beradi. «Trump Media & Technology Group» (axborot-texnologiya kompaniyasi) ham ushbu yo‘nalishda o‘zining rejalari haqida ma’lumot bergan.
Biroq, ba’zi muammolar ham mavjud. Bashorat bozorlarining samarali ishlashi uchun natijalarni hal qilishda ishonchli orakllar (ma’lumot manbalari) kerak. Natija bo‘yicha bahs-munozaralar ishonchga putur etkazishi mumkin. Manipulyatsiya xavfi ayniqsa, kam likvidli yoki tor sohalarda xavotir uyg‘otadi. Yaqqol ko‘rinadiki, oldindagi oylar ushbu bashorat bozorlari o‘sishda davom etadimi yo‘qmi buni ko‘rsatadi.
