3-oktabr kuni «Bitkoin» narxi $120,000 dan oshdi. Bu AQSh federal hukumatining qisman yopilishi ortidan sodir bo’ldi. Investorlar raqamli aktivlar va oltin kabi xavfsiz joylarga murojaat qilishdi. Bu esa «Bitkoin»ning an’anaviy tizimlar muvaffaqiyatsizlikka uchraganda muqobil qiymat saqlovchi sifatidagi o’rnini ko’rsatdi.
Bir kun oldin, «Cardano» asoschisi Charlz Xoskinson «Bitkoin» 2026-yil o’rtalariga qadar $250,000 ga yetishi mumkinligini bashorat qildi. U bunga geosiyosiy notinchlik sabab bo’lishi mumkinligini ta’kidladi.
Hukumatning yopilishi bozor notinchligiga sabab bo’lmoqda
Yopilish 1-oktabrda boshlandi. Senat 55-45 ovoz bilan vaqtinchalik moliyalashtirish qonun loyihasini rad etdi. Bu 60 ovoz talab qilinadigan darajadan past edi. Moliyalashtirishsiz, federal agentliklar mablag’ga kirish imkoniyatini yo’qotdi. Bu taxminan 150,000 davlat xodimini ishdan bo’shatish xavfi ostida qoldirdi.
Bozor reaksiyalari darhol sodir bo’ldi. S&P 500 ga bog’langan fyucherslar erta savdo soatlarida keskin tushib ketdi, oltin esa 1.1% ga ko’tarilib, bir unsiya uchun $3,913.70 ga yetdi.
«Bitkoin» bir kechada 2% dan ko’proqqa ko’tarilib, $116,400 ga yetdi va keyingi kuni $120,000 chegarasidan oshib ketdi.
«Deutsche Bank» strategisti Jim Reid mijozlarga yozgan eslatmasida, rasmiy ma’lumotlar, masalan, bandlik va inflyatsiya hisobotlari yo’qligi siyosatchilar va investorlarni «to’liq ko’r-ko’rona» qoldirganini ogohlantirdi.
Tahlilchilar yopilishni bozor o’zgaruvchanligiga to’g’ridan-to’g’ri sabab deb bilishadi.
«21Shares» strategisti Mett Mena ta’kidladiki, kechiktirilgan iqtisodiy ma’lumotlar Federal Rezervni oktyabr oyida foiz stavkalarini 25 bazis punktga pasaytirishga undashi mumkin. Dekabrda yana bir pasayish ehtimoli bor. U past real daromadlar va zaif dollar «Bitkoin» uchun tarixan qulay sharoit yaratishini qayd etdi.
«Bitkoin» narxi harakati yaqinda «Bloomberg» intervyusida Charlz Xoskinson «Bitkoin»ning kelasi yil o’rtalariga qadar $250,000 atrofida bo’lishini ko’rishini aytganidan keyin sodir bo’ldi.
Geosiyosiy bo’linishda bitkoinning jozibasi
Xoskinson geosiyosiy bo’linish kriptovalyutalar uchun foydali ekanligini bir necha bor ta’kidlagan. «TOKEN2049» da «Bloomberg»ga bergan intervyusida Xoskinson AQSh hukumati «Cardano»ni ommaviy ravishda e’lon qilganini aytdi va qo’shimcha qildi: “Ular bu haqda tvit qilishdi. Bu zaxiraga ketmoqda,” bu AQSh kripto strategik zaxirasi haqidagi avvalgi e’lonlarga ishora edi.
AQSh, Rossiya va Xitoy o’rtasidagi taranglik xalqaro savdoni murakkablashtiradi. An’anaviy bank tizimlariga tayanish siyosiy jihatdan cheklangan bo’ladi. «Bitkoin» kabi raqamli aktivlar, Xoskinson ta’kidlaganidek, bunday cheklovlardan xoli global hisob-kitob qatlamini taklif qiladi.
«Amberdata»ning derivativlar direktori Greg Magadini yopilishni «katalizator» deb atadi. Bu «Bitkoin»ning o’sishini tezlashtirishi yoki keskin pasayishlarni keltirib chiqarishi mumkin. Bu investorlar uni dollarga qarshi himoya yoki xavfli aktiv sifatida ko’rishlariga bog’liq.
Hozircha, reaksiya aniq: «Bitkoin» 24 soat ichida deyarli 4% ga ko’tarildi. «Efirium», «XRP», «Solana» va «Dogecoin» esa 4% dan 7% gacha o’sdi. «CoinDesk 20» indeksi 5% ga ko’tarilib, 4,217 punktga yetdi.
Krizis Xoskinsonning korporativ ishtirokning ortishi kripto ishonchliligini mustahkamlashi haqidagi oldingi bashoratini ham aks ettiradi. «Apple» va «Microsoft» kabi texnologiya gigantlari qiziqish bildirishdi. «Visa», «Mastercard» va «Stripe» esa barqaror token integratsiyalarini rivojlantirmoqda.
An’anaviy moliya va kripto o’rtasidagi bu yaqinlashuv sanoat chegaralarini xiralashtirmoqda. Bu esa beqarorlik davrida «Bitkoin»ga qo’shimcha qonuniylik beradi.
Iqtisodiy xavflar va siyosatning oqibatlari
Iqtisodchilar ogohlantirishicha, yopilish qancha uzoq davom etsa, AQSh o’sishiga shuncha jiddiy ta’sir qiladi. «Oxford Economics»ning Rayan Sviti har bir hafta yopilish uchun YAIM 0.1 dan 0.2 foiz punktgacha pasayishi mumkinligini taxmin qildi. To’liq choraklik uzilish o’sishni 2.4 foiz punktgacha kamaytirishi mumkin.
Bu potentsial qisqarish qo’shimcha pul yumshatilishi ehtimolini oshiradi. Bu esa raqamli aktivlarga kapital oqimini tezlashtirishi mumkin. An’anaviy indikatorlar mavjud bo’lmaganda, bozor ishtirokchilari kuchaygan noaniqlikka duch kelishadi.
«Bitkoin eski o’yin qoidalari qulaganda rivojlanadigan kam sonli aktivlardan biri», deydi tahlilchi Mena.
Xoskinsonning kengroq nazariyasi, ya’ni kripto uch-besh yil ichida global moliyani egallashi mumkinligi, tobora dolzarb bo’lib bormoqda.
«Kripto dunyoni egallashdan 3-5 yil uzoqlikda», deya qo’shimcha qildi Xoskinson.
AQShning yopilishi siyosiy disfunktsiya va iqtisodiy noaniqlik an’anaviy tizimlarga bo’lgan ishonchni qanday zaiflashtirishi mumkinligini ko’rsatadi. Shu bilan birga, markazlashmagan aktivlar muqobil sifatida kuchaymoqda. Investorlar uchun bu voqea «Bitkoin»ning rivojlanayotgan rolini, ya’ni himoya va tizimli zaiflikning barometri sifatida ta’kidlaydi.
