Ma’lumotlarga ko’ra, hozirda ikkita yirik mayning havzasi Bitkoinning umumiy mayning quvvatining 51% dan ortig’ini nazorat qilmoqda.
Bitkoin uzoq vaqtdan beri markazsizlashtirish va moliyaviy mustaqillikning ramzi sifatida qaralib kelgan. Biroq, so’nggi rivojlanish PoW (Ish isboti) mexanizmidagi konsentratsiyaning salbiy tomonlarini ochib berdi.
Bitkoin 51% hujumiga duch kelishi mumkinmi?
Tahlilchi Jeykob Kingning so’zlariga ko’ra, “Foundry” hozirda Bitkoin mayningining hashrate bozorining 33.63% ulushiga ega, “AntPool” esa 17.94% ni tashkil etadi. Ushbu ikki havza birgalikda tarmoqning hashrateining 50% dan ortig’ini egallab, Bitkoin mayningida markazlashuv haqida xavotirlarni keltirib chiqarmoqda.
Bu shuni anglatadiki, agar ushbu ikki Bitkoin mayning havzasi birlashsa, ular hashrate nazoratining 51% chegarasidan oshib ketishi mumkin. Nazariy jihatdan, bu tarmoqni manipulyatsiya qilishga qaratilgan hujum imkoniyatini ochadi.
“Bitkoinning qanchalik markazlashgan, manipulyatsiya qilingan va foydasiz ekanligi haqidagi haqiqat anglashilgach, hammasi tezroq qulaydi. Bu asosan katta bir o’yin!” Jeykob bo’lishdi.
Ba’zi hamjamiyat a’zolari ham ochiqchasiga Bitkoin mayningi “juda markazlashgan” bo’lib qolganini tan olishdi. Evan Van Nessning statistik ma’lumotlariga ko’ra, uchta mayning havzasi ko’pincha global hashrateining 80% dan ortig’ini egallaydi.
Bu mayning konsentratsiyasi o’n yildan ortiq vaqt ichida birinchi marta bunday xavfli darajaga yetdi. Bu Bitkoinning asosiy tamoyili bo’lgan markazsizlashtirishga bo’lgan ishonchni silkitdi. Ko’plab mutaxassislar Ish isboti (PoW) mexanizmi global moliyaviy tizimning tayanchi sifatida mos keladimi, degan savolni o’rtaga tashlamoqda. Uning zaifliklari, masalan, 51% hujum xavfi, uning uzoq muddatli barqarorligi haqida xavotirlarni keltirib chiqarmoqda.
Ba’zi tahlilchilar ogohlantirmoqdaki, bu holat Bitkoinni markazlashmagan aktivdan “xavf va yuk” sifatida qabul qilinadigan narsaga aylantirishi mumkin. Bu o’zgarish kengroq moliyaviy tizimga ham ta’sir qilishi mumkin.
Agar 51% hujum amalga oshsa, nazorat qiluvchi mayning havzalari tranzaksiyalarni tasdiqlashni manipulyatsiya qilishi va tasdiqlangan tranzaksiyalarni bloklashi yoki qaytarishi mumkin. Bu ikki marta sarflash imkonini ham yaratishi mumkin, bu esa Bitkoin tarmog’ining yaxlitligini buzadi. Bunday holat moliyaviy yo’qotishlarga olib keladi va Bitkoinni xavfsiz aktiv sifatida ishonchni yo’q qiladi.
Hashrate va qiyinchilik hozirda rekord darajada bo’lsa-da, 51% hujum ehtimoli bozor uchun psixologik bosim qo’shdi.
Mutaxassislar Bitkoinga 51% hujumni amalga oshirish juda qimmatga tushishini ta’kidlashadi, bu katta infratuzilma va energiya resurslarini talab qiladi. Ushbu yuqori to’siq, mayning quvvatining konsentratsiyasiga qaramay, bunday hujumni logistik jihatdan qiyinlashtiradi.
Bundan tashqari, mayning havzalarining iqtisodiy rag’batlari 51% hujum ehtimolini cheklashi mumkin, chunki bu Bitkoin narxining qulashiga olib kelishi mumkin. Bunday qulash hashrate nazoratini o’z qo’lida tutganlarga bevosita zarar yetkazadi.
Shunga qaramay, Bitkoinning 51% hujumga zaifligi haqidagi tasavvur investorlar orasida katta xavotir uyg’otishi mumkin. Bu qo’rquvning o’zi tizimli xavf haqida tashvishlarni kuchaytirish uchun yetarli.
