Hozirda «Bitkoin» narxi $104,376 atrofida savdo qilmoqda. Bu, dam olish kunlari erishilgan $111,190 va yakshanba kuni $111,250 darajasidagi yuqori narxlardan keyin tushishni davom ettirmoqda.
Bu pasayish, pandemiyadan beri butun dunyo bo‘ylab likvidlik ortib borayotgan vaqtda yuz bermoqda. AQSh Federal zaxira tizimi oxirgi besh kun ichida bank tizimiga $125 milliard kiritdi va Xitoyning pul ta’minoti $47 trilliondan oshib ketdi. Tizimga ko‘proq mablag‘lar kirib kelyapti, lekin «Bitkoin» bu o’zgarishlarga javob bermayapti.
Xitoyda 47 trillion dollar, Amerika Qo’shma Shtatlari federal zaxira bankidan 125 milliard dollar — shunga qaramay, bitkoin harakatlanmayapti
Natsional likvidlik, iqtisodiyotda aylanishda bo’lgan pul yoki kredit miqdori, odatda barcha qayiqlarni ko‘taradigan oqim sifatida ko‘riladi. Markaziy banklar miqdoriy yumshatish (QE), repo operatsiyalari yoki kredit kengaytirish orqali pul sarflarini oshirganda, asosan aktivlar narxlarini ko‘tarib yuboradi. Ammo bu munosabatda yetarlicha jiddiy bo‘shliqlar paydo bo‘layapti.
«Likvidlik kengaytirilishi bilan ‘Bitkoin’ning oshishi haqiqatdan uzoq va yetarlicha murakkablik yetishmaydi. Har xil likvidlik turlari bir xil yaratilmagan. QE va BTFP kabi maxsus maqsadli siyosatlar tizimning turli qismlariga ta’sir qiladi. Ko‘p likvidlik har doim ham ‘Bitkoin’ narxini ko‘tarish degani emas», – dedi “X” ijtimoiy tarmog’ida muallif va bozor tahlilchisi Jo Karlosar.
Jo Karlosarning gapi hozirgi turli xil tendensiyalarni ko‘rsatadi. Zaxira tizimining oxirgi injeksiyalari, $125 milliardni tashkil etgan bir kechalik repo operatsiyalari qisqa muddatli moliyalashtirish bozorlarini barqarorlashtirish uchun mo‘ljallangan, keng qamrovli risklarni oshirish uchun emas.
Ular tizimli likvidlikni oshiradi, lekin «Bitkoin» kabi riskli aktivlar bozoriga bevosita oqimni oshirmaydi.
Xitoyning 47 trillion dollarlik soya iqtisodiyotida
Amerika likvidlik injeksiyalari muhim bo‘lsa-da, asosiy voqea Xitoyda bo‘lishi mumkin. “BeInCrypto” saytida xabar qilishicha, Xitoyning M2 pul to‘lovi $47.1 trillionga yetgan, bu AQShdan 2 martadan ko‘p. Bu zamonaviy tarixda eng keng likvidlik farqini anglatadi.
«Zamonaviy tarixda birinchi marta, Xitoyning M2 pul ta’minoti hozir AQShdan ikki baravar katta. Xitoy M2: ≈ $47.1 trillion, AQSh M2: ≈ $22.2 trillion. Bu $25 trillion farq — bu global likvidlik dinamikasi va monitar kengayishni kuchli hikoya qiladi», – deb ta’kidlaydi “Alphractal” tahlilchilari.
Xitoyning 2008 yilda moliyaviy krizisdan keyingi uzoq muddatli kredit kengayishi spekulyativ bozorlar emas, balki infratuzilma va eksport orqali o‘sishga hissa qo‘shgan.
Bu, nima uchun dunyo likvidligi oshishi mumkinligini tushunishga yordam beradi, lekin kripto bozorlarida har doim bu kutilmagan natija berishi shart emas.
Ammo, bu likvidlikning katta qismi Xitoyning ichki tizimida qisilib qolgan, bu esa global aktivlar, masalan, «Bitkoin» ga ta’sirini cheklaydi. Biroq, likvidlik bozorlarga yetib borganida ham, «Bitkoin» birinchi navbatda navbatda emas.
«Likvidlik muhim, lekin u barcha aktivlarga bir vaqtda yoki bir xil shaklda yetib bormaydi. Hozirgi vaqt juda ko‘p likvidlikni Sun’iy intellekt, hisoblash quvvati (Terahash), energiya va dastur tizimlari olmoqda. ‘Bitkoin’ın vaqti bozor balans listi yengillikni talab qilganda keladi, nafaqat o‘sish imkoniyati muhim bo‘lganida», – dedi investor Tom Young Jr. “X” ijtimoiy tarmog’ida.
Bu aylanishlar kapital oqimlarida seziladi. Sun’iy intellekt va yarimo‘tkazgichlar qismlari bir vaqtlar «Bitkoin»ni qo‘llab-quvvatlagan ko‘p spekulyativ sotib oluvlarni o‘zlashtirmoqda.
“BeInCrypto” xabariga ko‘ra, koreyalik chakana savdo foydalanuvchilari kriptodan Nvidia hissalariga o‘tayotganini ma’lum qilmoqda. Bu savdolar tugamaguncha, makro likvidlik kriptodan o‘tmasligi mumkin.
Tizim qiyinchilikda, chunki likvidlik yo’nalish emas, balki energiya
Bu orada, kengroq AQSh tizimi ortib borayotgan bosimlar bilan to‘lib toshmoqda. “The Kobeissi Letter” xabar berishicha, hukumat uziroko‘proq muammo paydo qilgani sababli bor-yo‘g‘i 30 kun ichida $600 milliard qarz oldi, ya’ni kuniga o‘rtacha $19 milliard.
Havo transportidagi uzilishlar, pasayotgan mehnat ma’lumotlari va narxlarni pasaytiruvchi Zaxira tizimi hozirgi muhit qanchalik nozik ekanligini ko‘rsatadi.
«Tizim allaqachon bosim ostida. Boshlanishida kichik $2–5 milliard injeksiyalar bo‘ldi, lekin juma kunidan beri bu miqdor $52 milliardga ko‘tarildi. Agar bu uzilish minnatdorchilik kuni yakuniga yetmasa, biror narsa buzilishi mumkin», – dedi makro tahlilchi NotEnuff. “X” ijtimoiy tarmog’ida.
Ushbu voqealar fonida, «Bitkoin»ning yon qadam tashlash harakati ehtiyotkorlikni, befarqlikni emas, aks ettirishi mumkin. Likvidlik samara, lekin kutilmagan hodisani yaratadi emas.
«Likvidlik bu yig‘ilgan prujinadagi diqqat. Markaziy banklar uni yanada tortish mumkin, lekin hech narsa sodir bo‘lmaydi, toki sarmoyadorlar qo‘yib yubormaguncha. Risk qabul qilish motiv xavfni qo‘yib yuborishni boshlaydi, ishonch unga yo‘nalish beradi», – deya tushuntirdi David Eng. “X” ijtimoiy tarmog’ida.
Boshqacha qilib aytganda, likvidlik narx harakati uchun imkoniyat yaratadi, biroq bu harakat qachon sodir bo‘lishini psixologiya belgilaydi.
Bu tendensiyalarda, Jeyms Torn kabi tahlilchilar 2025 yil dekabr oyida «Miqdoriy qisqartirish» (QT)ning yakuni asosiy likvidlik o‘zgaruvchisi bo‘lishini ta’kidlaydilar.
QT, ya’ni kvantitatif yumshatish tugagach, «Aksiyadorlar Qo’mitasi» (markaziy bank) har oyda 60–70 milliard AQSh dollarini «G’aznachilik obligatsiyalari»ga qayta investitsiya qilishi kutilmoqda. Ushbu uzluksiz oqim oxir-oqibat «Bitkoin»ning narxini oshirishi mumkin. Hozircha esa, bozorlar uchrashuv holatida qolmoqda.
