«Citadel Securities» (moliyaviy tashkilot) kriptovalyuta bo‘yicha ikki turli yondashuvdan foydalanmoqda: markazlashmagan moliya (DeFi) uchun qoidalardan istisnolarni ochiqchasiga rad etib, «Ripple» (kriptovalyuta tashkiloti) ga 500 million dollar sarmoya kiritmoqda.
Bu harakat, muvofiqlashtirilgan blokcheyn infratuzilmasini qo‘llab-quvvatlash va to‘liq markazlashmagan protokollarni shubha bilan qarshilash o‘rtasidagi farqni ochib beradi.
Citadel kompaniyasining DeFi orqali ochilgan imkoniyatlarni yopish harakatlari
«Citadel Securities» 2025-yil 2-dekabr kuni AQSh Qimmatli qog’ozlar va birjalar komissiyasiga (SEC) rasmiy maktub yubordi. Ushbu maktubda kapital bozorlar tashkiloti, tokenlashtirilgan AQSh qimmatli qog’ozlari bilan savdo qiluvchi DeFi platformalari uchun imtiyoz yozilishiga qarshilik bildirmoqda.
Kompaning fikricha, markazlashmagan platformalar mavjud investorlarni himoya qilish qoidalariga amal qilishi kerak. Maktubda shafoflik, pul yuvishga qarshi kurash (AML) va mijozni tekshirish (KYC) talablariga muvofiqlik hamda bozor nazorati va saqlash standartlari haqidagi xavotirlar ko’tarilgan.
«DeFi ni nazoratdan ozod qilish investorlar va kengroq bozor xavfsizligini qaltis holatga olib kelishi mumkin», – deyilgan maktubda, barcha savdo maydonchalarida, markazlashgan yoki blokcheyn asosida bo’ladimi, barqaror tartibga solishni talab qildi.
Bunday yondashuv kriptoh qo‘llovchilari tomonidan tanqid ostiga olingan. «Blockchain Association» (kriptovalyuta tashkiloti) ochiq manbali protokollar uchun an’anaviy qoidalarni qo‘llash innovatsiyalarni bo‘g‘ishi mumkinligidan ogohlantirdi.
Bu bahs oʻtmishdagi «SEC» muammolarini eslatmoqda, masalan, sobiq rais «Gari Gensler» qat’iy ijro etishni qoʻllab-quvvatlagan bo‘lsa, komissar «Xester Perce» tez-tez qarshilik qilib, moslashuvchan tartibni qo‘llab-quvvatlardi.
DeFi uchun imtiyozlarni ochiqchasiga rad etilganiga qaramay, Citadel «Ripple» uchun 500 million dollarlik moliyalash turiga hamrah boʻldi.
Sarmoya «Ripple»ning 40 milliard dollarlik bahosini koʻrsatdi, bu uning muvofiqlashtirilgan, muvofiqlikni taʼminlaydigan infratuzilmasiga bo’lgan ishonchdan dalolat beradi. Boshqa ishtiroqchilar orasida «Pantera Capital», «Galaxy Digital», «Brevan Howard» va «Marshall Wace» (moliyaviy tashkilotlar) bor edi.
«Ripple» institutlar bozorida faol ravishda kengaymoqda. So‘nggi ikki yilda u olti kompaniyani qo‘lga kiritdi, xaqoratlangan «Hidden Road» (hozirda «Ripple Prime») ni 1.25 milliard dollarga sotib oldi. Ayni paytda «Hidden Road» 300 tashkilotga xizmat ko‘rsatmoqda va yillik 3 trillion dollarlik tranzaksiyalarni amalga oshirmoqda.
«GTreasury» (1 milliard dollar) va «Rail» (200 million dollar) kabi qo‘lga kiritilgan boshqa kompaniyalar «Ripple» ning saqlash, hisob-kitob va xazina xizmatlarini mustahkamladi.
Firma yordamida chiqarilgan RLUSD stablkoinining bozor qiymati 1 milliard dollardan oshdi va yaqin kunlarda amalga oshirilgan 25% aksiyalar qaytarib sotib olish tafakkurini ko‘rsatdi.
Hozirda «Ripple» dunyo bo‘yicha 75 ta litsenziyaga ega va 95 milliard dollarlik to‘lovlarni amalga oshirdi, bu esa uni an’anaviy moliya va blokcheyn o‘rtasidagi ko‘prik sifatida o‘zini ko‘rsatadi.
Bozor reaksiyasi va oqibatlari
Institutsion qo‘llab-quvvatlashga qaramay, «XRP» 10% gacha pasaydi va investitsiya e’lonidan so‘ng 2.17 dollarga tushib qoldi, bu uning darhol foydaliligiga bo‘lgan investor shubhasini aks ettiradi.
«Citadel»ning ommaviy tartibga solishdagi himoya va xususiy bozor investitsiyalari o‘rtasidagi ziddiyat kengaygan tendensiyani ko‘rsatadi. Institutsiyalar, to’liq ruxsatsiz tizimlardan ko‘ra, tartiblangan fanlar ichida faoliyat ko‘rsatuvchi blokcheyn loyihalariga ustuvorlik berishmoqda.
Tartibga solish yaxshilangan sari, kapital asta-sekin muvofiqlikka erishgan blokcheyn yechimlariga oqmoqda va bu tartiblar investor himoyasini mustahkamlamoqda, innovatsiyalarni esa saqlab qolmoqda.
«Citadel»ning harakatlari shuni ko‘rsatmoqdaki, yirik institutsional qabul qilish uchun tartibga solish aniqligi endi zaruriyatga aylanib qolgan, hatto bu DeFi narratividan chekinishni bildirsa ham.
