Ethereum (ETH) asoschilaridan biri Vitalik Buterin blokcheynda foydalanuvchi maxfiyligini oshirish uchun keng qamrovli reja taklif qildi.
Bu reja shaxsiy tranzaksiyalarni odatiy holga keltirishni ko’zda tutadi. Foydalanuvchilar ilovalar orqali o’z faoliyatlarini ochiq ko’rsatmasdan muloqot qilishlari mumkin bo’ladi.
Vitalik Buterin maxfiylikka yo’naltirilgan Ethereum yo’l xaritasini taqdim etdi
Buterin 11-aprel kuni Ethereum Magicians forumida ushbu rejani e’lon qildi. U amaliy va bosqichma-bosqich yaxshilanishlarni taqdim etdi. Bu o’zgarishlar oddiy foydalanuvchilar uchun shaxsiy tranzaksiyalar va anonim blokcheyn muloqotlarini osonlashtiradi. Buning uchun Ethereumning asosiy protokolida katta o’zgarishlar qilish shart emas.
“Ushbu reja L1 (Layer 1) darajasida chuqurroq o’zgarishlar yoki maxfiylikni saqlovchi ilovalarga xos rollaplar bilan birlashtirilishi mumkin,” dedi Buterin o’z bayonotida.
Reja to’rtta asosiy maxfiylik shaklini qamrab oladi. Turli qisqa va uzoq muddatli yechimlar orqali amalga oshiriladi. Bu yechimlar blokcheyndagi to’lovlar maxfiyligini, ilova ichidagi faoliyatning qisman anonimligini, blokcheyndagi o’qishlar maxfiyligini va tarmoq darajasidagi anonimlikni yaxshilashga qaratilgan.
Birinchidan, u maxfiylik vositalarini hamyonlarga qo’shishni taklif qildi. Bu foydalanuvchilarga tranzaksiyalarni maxfiy saqlash imkonini beruvchi “himoyalangan balanslar” kabi funksiyalarni taqdim etadi. Maqsad, foydalanuvchilarni alohida maxfiylikka yo’naltirilgan hamyonlarga o’tishga majbur qilmasdan maxfiylikni oshirishdir.
Keyin, Buterin “har bir ilova uchun bitta manzil” standartini taklif qildi. Bu kuzatuvni cheklashga yordam beradi.
“Bu katta qadam, va bu qulaylikdan mahrum bo’lishni talab qiladi, lekin IMO, bu sizning barcha ilovalardagi faoliyatingiz o’rtasidagi ochiq bog’lanishlarni olib tashlashning eng amaliy usuli,” dedi u.
Bundan tashqari, Buterin “o’z-o’ziga yuborish” tranzaksiyalarini maxfiy saqlashni taklif qildi. Uning fikricha, bu har bir ilova uchun manzil dizaynining samarali ishlashi uchun zarur.
U, shuningdek, qisqa muddatda RPC maxfiyligi uchun Ishonchli Ijro Muhitlaridan (TEEs) foydalanishga e’tibor qaratdi. Buterin kelajakda Shaxsiy Ma’lumotlarni Qayta Olish (PIR) dan foydalanish mumkinligini qo’shimcha qildi.
“Agar biz RPC tugunlariga xavfsizlik himoyasini qo’shsak (ya’ni, yengil mijozlarni qo’llab-quvvatlash), foydalanuvchi ko’proq RPC serverlariga ishonishi mumkin bo’ladi. Bu metama’lumotlarning sizib chiqishini kamaytiradi,” dedi Buterin.
Reja uzoq muddatli chuqur o’zgarishlarni ham o’z ichiga oladi, masalan, EIP-7701 (hisob abstraktsiyasi) va FOCIL (Fork-Choice enforced Inclusion Lists) amalga oshirilishi. Bu maxfiylik protokollarini markazlashmagan tarzda ishlashiga imkon beradi, ularni tsenzuraga chidamli qiladi. Bu maxfiylikni oshirishga ham hissa qo’shadi.
Buterinning rejasi jamoatchilikdan katta qiziqish uyg’otdi, ko’pchilik optimizm bildirmoqda. Ethereum ekotizimi uzoq vaqtdan beri foydalanuvchi maxfiyligini yaxshilashni talab qilmoqda va bu yangi reja bu tashvishlarga mos keladi.
“Vitalik nihoyat maxfiylikka e’tibor qaratmoqda, bu reja Ethereumni foydalanuvchilar uchun qulayroq qilish yo’lida mustahkam qadam,” deb yozdi bir tahlilchi o’z postida.
Biroq, barcha fikrlar ijobiy emas edi. Ba’zi jamoa a’zolari bunday katta o’zgarishlarni amalga oshirishdagi qiyinchiliklar haqida ehtiyotkorlik bilan fikr bildirishdi.
“Vitalikning rejasi mustahkam, lekin amalga oshirish xavfi yuqori. Agar ular haqiqiy maxfiylikni xohlashsa, zk texnologiyasini qabul qilish muhim,” deb ogohlantirdi boshqa bir tahlilchi o’z postida.
Taklif Ethereum ekotizimi Pectra yangilanishiga tayyorgarlik ko’rayotgan bir paytda kelmoqda. Pectra ishlash va foydalanish qulayligiga e’tibor qaratadi, Buterinning maxfiylik rejasi esa foydalanuvchi ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan. Agar amalga oshirilsa, bu o’zgarishlar Ethereumni maxfiylikka ko’proq e’tibor beradigan blokcheyn sifatida ko’rsatishi mumkin, bu esa tarmoq rivojlanishi bilan ko’proq qabul qilinishiga olib kelishi mumkin.
Diskleymer
Trust Project qoidalariga ko‘ra, BeInCrypto faqat xolis va haqqoniy ma’lumotlarni taqdim etishga intiladi. Ushbu yangilik maqolasining maqsadi voqeani aniq va o‘z vaqtida yoritishdir. Shunga qaramay, BeInCrypto o‘quvchilarga ushbu kontent asosida moliyaviy qaror qabul qilishdan oldin ma’lumotni mustaqil ravishda tekshirishni va mutaxassis bilan maslahatlashishni tavsiya qiladi. Shuningdek, Shartlar va qoidalar, Maxfiylik siyosati va Diskleymerlar yangilandi.
