Dunyoning eng yirik o‘nta banki, jumladan, «Citi», «Deutsche Bank», «UBS», «Barclays», «MUFG», «Santander» va «Bank of America» tashkilotlari, G7 davlatlarining asosiy valyutalariga bog‘langan barqaror tokenlar chiqarishni o‘rganmoqda.
Ushbu tashabbus AQSh dollari, yevro, funt va yen kabi fiat zaxiralari bilan 1:1 nisbatda qo‘llab-quvvatlanadigan raqamli tokenlar tarmog‘ini yaratishni maqsad qilgan.
Loyiha hali o‘rganish bosqichida. Ammo bu global bank sektori tomonidan «Tether» va «Circle» kompaniyalari hukmronlik qilayotgan barqaror tokenlar bozoriga kirish uchun birinchi jiddiy urinishdir. Agar amalga oshsa, bu banklarning xalqaro hisob-kitoblar va raqamli aktivlarni boshqarish usulini qayta belgilashi mumkin.
Yaxshi tomonlari: Nima uchun G7 stablkoin rejasi strategik jihatdan ma’qul
Taklif etilgan tarmoq barqaror tokenlarni ishonchli moliyaviy vosita sifatida qonuniylashtirishi mumkin. G7 banklari qattiq kapital va likvidlik qoidalari ostida faoliyat yuritadi, bu esa ularni offshor chiqaruvchilardan farqlaydi.
Ularning ishtiroki 300 milliard dollardan ortiq bozor uchun ishonchlilik, shaffoflik va nazoratni olib kelishi mumkin.
Qo‘llab-quvvatlovchilar bu global hisob-kitoblarni zamonaviylashtirishi mumkinligini aytishadi. Blokcheyn asosidagi tokenlar hozirda SWIFT orqali tozalash uchun kunlar talab qiladigan valyutalar o‘rtasida bir zumda valyuta almashuvini ta’minlashi mumkin.
Bundan tashqari, banklar loyihani an’anaviy moliya va raqamli obligatsiyalar yoki qimmatli qog‘ozlar kabi tokenlashtirilgan aktivlar o‘rtasidagi ko‘prik sifatida ko‘rishadi.
Yomon tomonlari: Murakkablik va bo’linish xavflari
Vaqt va’dalariga qaramay, reja jiddiy amalga oshirish qiyinchiliklariga duch keladi. Har bir G7 barqaror tokeni alohida milliy qoidalarga bo‘ysunadi, bu esa bo‘linish va nomuvofiq standartlar xavfini tug‘diradi.
Yagona huquqiy va texnik asoslar bo‘lmasa, valyutalar o‘rtasidagi o‘zaro aloqalar zaiflashishi mumkin.
Likvidlik ham bo‘linishi mumkin. Agar har bir bank o‘z valyuta tokenini chiqarsa, bozorlar bir-birini takrorlaydigan yoki raqobatlashadigan vositalarga duch kelishi mumkin.
Regulyatorlar hali bu tokenlar depozitlar yoki balansdan tashqari majburiyatlar sifatida hisoblanadimi, qaror qabul qilishlari kerak. Bu qaror bank kapital qoidalarini qayta shakllantirishi mumkin.
Xunuk: Tizimli va geosiyosiy oqibatlar
Eng katta xavotir G7 chegaralaridan tashqarida yotadi. Raqamli «qattiq valyuta» tokenlari konsorsiumi rivojlanayotgan bozorlardan kapital oqimini tezlashtirishi mumkin, bu yerda mahalliy valyutalar allaqachon dollarizatsiyaga qarshi kurashmoqda.
«Standard Chartered» banki bunday o‘zgarishlar 2028 yilga kelib rivojlanayotgan iqtisodiyotlardan 1 trillion dollargacha mablag‘ni olib chiqib ketishi mumkinligini taxmin qilmoqda.
Bundan tashqari, banklar tomonidan chiqarilgan barqaror tokenlarning global tarmog‘i davlat va xususiy pul o‘rtasidagi chegarani noaniq qilishi mumkin.
Agar nazorat qilinmasa, bu markaziy banklar tartibga solishdan tezroq parallel pul tizimini yaratish xavfini tug‘diradi, bu esa tizimli va kiberxavfsizlik xavfini oshiradi.
Asosiy xulosa
G7 barqaror token tashabbusi SWIFT yaratilganidan beri raqamli puldagi eng jasur tajriba bo‘lishi mumkin. Bu xalqaro moliyani tezroq, arzonroq va dasturlashtiriladigan qilishi mumkin — yoki global bank kuchini blokcheyn shaklida mustahkamlashi mumkin.
Natija dunyoning eng yirik banklari o‘zlari almashtirishni maqsad qilgan tuzilmaviy kamchiliklarni takrorlamasdan innovatsiya qila olishiga bog‘liq bo‘ladi.
