G’azo hududida bank cheklovlari, moliyaviy kanallarning muzlatilishi va tarqatish qiyinliklari sababli, kriptovalyutalar orqali yordamingizni oshirish usuli muhim vositaga aylanmoqda.
Biroq, bu umidsizlik muhitida va buzilgan infratuzilma shubhali «gumanitar» faoliyatga yo’l ochmoqda. Yaqinda bular paydo bo’lgan.
Kriptovalyuta orqali qo’llab-quvvatlov kuchaymoqda
G’azo hududi urushdan zarar ko’rgan hududlarda kriptodonalari muhim bir yechimga aylanmoqda. Bu sharoitda, raqamli aktivlar siyosiy va logistika to’siqlarini aylanib o’tish uchun tez va chegarasiz imkon beradi odatdagi yordamga xalaqit qilayotgan to’siqlarni.
Raqamli yordamga qaratilgan bu o’zgarishlar tufaayli turli dasturlar e’tibor qozonmoqda.
Bularning biri, taxallusli treyder Loopify tomonidan boshqarilmoqda, u urush boshlangandan beri G’azoga $2,1 milliondan ortiq kriptovalyuta yig’a oldi.
«Cryptogaza.com» sayti ma’lumotlariga ko’ra, oxirgi yilda G’azo fuqarolariga 946 kishi kriptovalyuta orqali xayriya qilgan. Bu harakatlar cheklangan bank imkoniyatlari mavjud bo’lmaganida raqamli vositalar qanday qilib to‘g‘ridan-to‘g‘ri yordam bera olishiniko‘rsatmoqda.
Kichik shaxsiy dasturlar ham paydo bo‘lmoqda. Ko‘p tarqatilgan misol — bir yosh G‘azoda yashovchi kishi kundalik chorasizlik, oziq-ovqat tanqisligi va dron hujumlari haqida yozyapti.
U o‘qituv jihozlaridan foydalanib tayyorlanmoqda va o‘zining Instagram ijtimoiy tarmog’i orqali kriptodohonalarni yig‘moqda. U $45,000 dan ko‘proq mablag‘ yig‘ganligini, Gazoda bir sumka unning narxi taxminan $360 ga chiqqani haqida ta’kidladi.
Bu tashabbuslar raqamli valyutalar bir amaliy yordam vositasiga aylanganligini ko’rsatmoqda. Boshqa yordam kanallari qiyin kechayotganda tezlik va ommabop yechimlar beradi.
Biroq, ushbu insonparvarlikka qaratilgan vositalar ham ochiq va jamoatchilikka etaklovchi yordam sifatida noto‘g‘ri ishlatilishi mumkin.
Yordam shubhali bo’lib qolganida
Bu oy boshida “Al Jazeera” xabar berdi, notanish “Al-Majd Europe” nomli guruh G’azodan evakuatsiya reyslarining tashkil etilishi va to’lov sifatida kriptovalyutani qabul qilayotganligini.
Organizatsiya o‘zini insonparvarlik harakati sifatida ko‘rsatdi, ammo tergovchilar katta ogohlantirish belgilari borligini tezda aniqladilar.
“Al-Majd Europe” veb-sayti joriy yilda ro‘yxatdan o‘tkazildi. Tashkilot ro‘yxatdagilar orasidan “rahbarlar” ko‘rsatilgan bo‘lib, ular «sun’iy intellekt» yordamida yaratilgan edi. Guruh o‘z faoliyatlari haqida ishonchli ma’lumot deyarli bermadi.
Buning chekkalarida u mojaro zonasidan qochish istagidagi G’azo aholisiga evakuatsiya reysarini targ‘ib qildi.
Sheriklar kriptovalyutani to‘lov usuli sifatida taklif qilgan. Bir necha shaxslardan har bir qochqin uchun $1,000 dan $2,000 gacha miqdorda olinganligi haqida ma’lumotlar bor edi. To’lovlar hatto goshtalar uchun ham mavjud edi, bu esa inqirozda ekspluatatsiya xavotirlarini keltirib chiqardi.
Guruhning shaffof bo‘lmasligi tergovchilarni tashvishga solgan, ular bu noregulatsiya qilingan yordamlovchilardan ehtiyotlanmoqda.
Ushbu holatlar umumiy holda, kriptovalyuta genuine yordamini q