«Midnight Network» (tarmoqlar tarmog‘i) loyihasining NIGHT tokeni 9-dekabr kuni ishga tushirilganidan keyingi 24 soat ichida deyarli 200 foizga oshdi va «CoinGecko» hamda «CoinMarketCap» (ma’lumot platformalari)da eng ko‘p qiziqilgan aktivga aylandi.
Token bozordagi umumiy qiymatini 1,2 milliard AQSH dollaridan oshirib, birinchi to‘liq kunida 320 million dollardan ortiq savdo hajmini qayd etdi.
Maxfiy kriptovalyutalar uchun kuchli o‘sish mavsumi boshlanadimi?
Texnik jihatdan, Midnight «Cardano» (kriptovalyuta blokcheyn platformasi) uchun “hamkor tarmoq” yoki yon tarmoq sifatida ishlab chiqilgan. Uning dastlabki tokeni va kitobi ham «Cardano» asosida chiqarilgan (Cardano Native Asset sifatida chiqadi).
Yangi tokenning shov-shuvli bosqichi «Midnight Network» (tarmoqlar tarmog‘i) loyihasini bozordagi muhim o‘zgarishlar markaziga olib chiqdi. Oktabrdan beri maxfiylikka asoslangan tokenlar (privacy coinlar) narxlari o‘smoqda.
Bu o‘sish uchun asosiy sabab — Yevropada qoidalar kuchayib, nazorat qoidalari qat’iylashgani va nol-ma’lumotli texnologiyalar (zero-knowledge)ga qiziqish ortib borayotganidir.
Oktabrdan noyabrning o‘rtasigacha Zcash (kriptovalyuta loyiha) narxi o‘n barobar oshdi — bu yangi tendensiyalardan biri bo‘ldi. Bu oshish Yevropa Ittifoqi tomonidan 2027-yildan boshlab birjalarga maxfiylik tokenlari (privacy coinlar)ni kiritishni taqiqlovchi qoidalarning tasdiqlanishi bilan ham to‘g‘ri keldi.
Shundan so‘ng, Dash, Railgun, Decred va Monero kabi loyihalar ham qiziqish uyg‘otdi, natijada maxfiylik tokenlari bozori hajmi eng yuqori pallada 3 milliard dollarga yaqinlashdi.
Biroq, bu o‘sish bosimi va xavotirlarni yuzaga chiqardi. Tahlilchilar ogohlantirmoqda: nazorat kuchaygani sayin, maxfiylikka oid faoliyat tartibga solingan platformalardan tashqariga chiqib ketishi mumkin.
Ayni vaqtda, Yevropa Ittifoqining nazorat qoidalari va Chat Control qonuni bo’yicha bahs-munozaralar maxfiylikni saqlovchi texnologiyalarga talabni oshirdi.
Aynan shu sharoitda Midnight loyihasi eng qulay fursatda boshlanganini ko‘ramiz. Loyiha o‘zini maxfiylikka birinchi o‘rinda ahamiyat beruvchi tarmoq sifatida ko‘rsatmoqda: bu yerda nol-ma’lumotli isbotlar va ikki tokenli modeldan foydalaniladi.
NIGHT asosiy aktiv rolini bajaradi, DUST esa maxfiy (yashirin) tranzaksiyalarni moliyalashtiradi. Ushbu modelda ma’lumotlarni faqat zarur bo‘lsa, ochiq qilish mumkin, ya’ni tanlangan ma’lumotlar faqat ehtiyoj tug‘ilganda ochiladi.
Bu model bozorning oddiy anonimlik emas, maxfiylik infratuzilmasiga qiziqishi kuchayganiga mos keladi. Shu bilan birga, raqamli moliya sohasida hamyonlarni kuzatish, shaxsni tasdiqlash talablari va shaxsiy ma’lumotlarning kelajagi borasidagi xavotirlar oshmoqda.
Kriptovalyutada maxfiylik haqida narrativ ommalashmoqda
Savdoga bo‘lgan qiziqish ana shu narrativda ifodasini topdi. NIGHT tokeni narxi 0,039 dollardan oshib, 0,085 dollardan yuqori qiymatga chiqdi, so‘ng biroz pasaydi. Aylanuvdagi tokenlar miqdori 16,6 milliard donaga yetdi. Investorlar bu sarmoyani maxfiylik texnologiyalaridagi navbatdagi bosqichga kirishga imkon deb baholadi.
Shunga qaramay, maxfiylik sektori barqaror emas. «Zcash» (kriptovalyuta loyiha) noyabr oyida eng yuqori qiymatdan keyin 40 foizdan ko‘proqqa quladi, Dash esa dekabr boshidagi o‘sishdan so‘ng kuchini yo‘qota boshladi.
Tahlilchilar fikricha, yetakchi loyihalar o‘rtasida aylanma xarakteri (rotation) davom etadi, chunki tartibot kuchaymoqda va yangi maxfiylikka yo‘naltirilgan loyihalar paydo bo‘ladi.
Hozircha, Midnight joriy chorakdagi yangi tokenlar ichida eng kuchli boshlang‘ich dinamikani ko‘rsatdi. Uning o‘sishi sarmoya tezda maxfiylik infratuzilmasiga oqib kelayotganini va bozor odatdagidan ko‘ra qattiqroq muhitga moslashayotganini namoyon qilmoqda. Bozor barqarorligi, investitsiyalar barqarorligi, kelajak barqarorligi — ana shu sohani aniqlab bermoqda.
Navbatdagi sinov esa, dastlabki shov-shuv so‘ngganda va bozor e’tiborini hikoyadan (narrativdan) real foydalanishga o‘tganda, talab yuqori bo‘lib qoladimi yoki yo‘qligida ko‘rinadi. Faoliyat nafaqat yangiliklar, balki mas’uliyat bilan belgilanadi. Kriptosohada vaqt – bu nafaqat pul, balki ishonch.
