Bitkoin va kriptovalyutalar o’zgaruvchanlik bilan sinonimga aylangan. Investorlar bunga o’rganib qolgan bo’lsa-da, o’tgan haftadagi narx harakati boshqacha edi. Chunki «Tramp savdosi» qaytdi.
Bir necha kun ichida Bitkoinning narxi eng yuqori va eng past nuqtalari o’rtasida 20 000 dollardan ko’proq o’zgardi. Bir qator makroiqtisodiy muammolar bu o’zgarishlarga sabab bo’ldi va Bitkoin yana bir notinch hafta bilan yuzma-yuz kelayotganga o’xshaydi.
Yangi cho’qqidan to’satdan qulashgacha
O’tgan hafta Bitkoin uchun yaxshi boshlandi, chunki uning narxi dushanba kuni 126 000 dollardan oshib, yangi tarixiy maksimumni o’rnatdi. Bir necha omillar bu o’sishga sabab bo’ldi.
So’nggi paytlarda Bitkoin bilan yuqori korrelyatsiyani ko’rsatgan AQSh xavfli aktivlarining narxi barqaror o’sishda edi. Bozorni, shuningdek, 4-oktabr kuni Yaponiyaning hukmron partiyasining yangi yetakchisi etib «Sanae Takaichi» saylanishi ham qo’llab-quvvatladi.
U «Abenomika» me’mori Shinzo Abening siyosiy vorisi hisoblanadi. Bozor uning Yaponiyaning yuqori inflyatsiyasiga qaramay, pul-kredit siyosatini yumshatish siyosatini davom ettirishini kutmoqda.
Eng yuqori nuqtaga yetgach, Bitkoin tabiiy tuzatishdan o’tdi va haftaning ko’p qismida 122 000 dollar atrofida konsolidatsiya qildi. Biroq, juma kuni soat 16:00 UTCda bozor muammoga duch keldi, chunki Prezident Donald Tramp to’satdan Xitoyning nodir yer eksportiga cheklovlar qo’yganini ijtimoiy tarmog’ida e’lon qildi va bu harakatni “juda dushmanona harakat” deb atadi.
‘Tramp savdosi’ning qaytishi
U ikki hafta ichida APEC sammitida Prezident Si Szinpin bilan uchrashishi mumkinligiga ishonchi yo’qligini e’lon qildi va Xitoyga qo’shimcha tariflar qo’yish bilan tahdid qildi. To’satdan e’lon qilingan post xavfli aktivlar bozorini larzaga soldi. Bitkoinning narxi darhol 118 000 dollarga tushdi va AQShning Nasdaq, S&P 500 va Dow Jones kabi fond indekslari taxminan 2% ga pasaydi.
Biroq, haqiqiy zarba AQSh fond bozori yopilgandan keyin keldi. Tramp yana ijtimoiy tarmog’ida post qildi. Unda u barcha Xitoy tovarlariga 100% yangi tarif joriy etilishini va 1-noyabrdan boshlab barcha asosiy dasturiy ta’minotga eksport nazorati qo’yilishini e’lon qildi.
O’sha paytda faqat faol bo’lgan kripto bozor bu zarbani to’liq qabul qildi. Bitkoinning narxi ba’zi birjalarda qisqa vaqt ichida 102 000 dollarga tushdi. Shu bilan birga, ko’pchilik altkoinlar 30% dan ko’proq, ba’zilari esa 50% dan ko’proq pasaydi.
Ushbu qulash faqat “likvidlik kaskadi”mi?
Kripto bozorining kayfiyati keskin pasayishdan keyin susaygan edi. Xitoyga 100% yangi tarif joriy etilishi aniq salbiy bo’lsa-da, bu Bitkoinning 20 000 dollarga tushishiga yetarlimi? Sanoat mutaxassislari bunga ishonmaydi.
Ular kutilmagan va chuqur pasayishni doimiy markazlashmagan birjalardagi (DEX) fyuchers pozitsiyalarining likvidatsiya kaskadi bilan bog’laydilar. Domino effekti rally paytida to’plangan katta miqdordagi leverajli uzun pozitsiyalarni yo’q qildi va keskin sotuvga olib keldi. Foydalanuvchi guvohlariga ko’ra, ba’zi birjalarda stop-loss triggerlari ishlamadi .
24 soat ichida taxminan 19,21 milliard dollar likvidatsiya qilindi. Ko’pchiligi uzun pozitsiyalar edi (16,74 milliard dollar), ammo 2,47 milliard dollar qisqa pozitsiyalar ham yo’q qilindi. Bu FTX qulashidan oldingi kunlik likvidatsiya rekordidan 12 baravar ko’p bo’ldi.
Likvidatsiya investorlarning katta miqdordagi kapitalini yo’q qildi. Biroq, qisqa muddatda bu ijobiy tomoni ham bor. Kripto derivativlaridagi ochiq foizlar to’liq qayta tiklandi, bu esa bozorda katta bosim manbai edi. Agar yangi ijobiy makro signal paydo bo’lsa, masalan, Tramp 100% tarif tahdidini qaytarib olsa, narx o’sishi mumkin.
Ijodiy yangiliklar kutilmaganda tez keldi. Xitoy o’z tariflari bilan javob bermadi. Vitse-prezident JD Vance ommaviy axborot vositalarida Xitoy bilan muloqot ehtimoli haqida gapirdi. Yakshanba kuni ertalab Tramp ijtimoiy tarmog’ida post qildi, “Xitoy haqida xavotir olmang, hammasi yaxshi bo’ladi!” Ushbu postdan so’ng, Bitkoinning narxi tezda 114 000 dollarga qaytdi.
Trampning birgina so’zi bilan aktivlar narxi tushishi mumkin, va yana bir so’zi bilan ular tiklanishi mumkin. Bu lahza besh oy oldin boshdan kechirgan Tramp savdosini eslatdi.
Oldinda tarang hafta
Amerika-Xitoy tarif urushi avvalgi holatiga qaytadimi yoki bu faqat birinchi to’qnashuvmi? Buni bilish qiyin. Aniq narsa shundaki, bu masala bu hafta xavfli aktivlar narxlariga ko’proq o’zgaruvchanlik kiritishi mumkin. Tramp savdosi endi boshlanmoqda.
Bu hafta, 13-oktabr AQShda Kolumb kuni. NYSE va Nasdaq kabi yirik fond bozorlar odatdagidek ishlaydi, lekin obligatsiyalar bozori bayram uchun yopiladi.
Bu hafta hech qanday yirik ma’lumotlar e’lon qilinishi rejalashtirilmagan, lekin Federal zaxira raisi Jerome Powell chorshanba kuni ommaviy nutq so’zlaydi. Hukumatning yopilishi va tarif urushi tahdidi bilan ko’plab bozor ishtirokchilari foiz stavkasini pasaytirishni kutishmoqda.
Powellning pul-kredit siyosatining kelajak yo’nalishi haqida har qanday kichik ishorasi bozor o’zgaruvchanligini sezilarli darajada oshirishi mumkin. Investorlar uchun foydali hafta bo’lishiga umid qilamiz.
