«MicroStrategy» shirkati (texnologik kompaniya) tomonidan amalga oshirilgan so‘nggi yirik Bitkoin sotib olinishi tezda diqqat markaziga tushdi. Kompaniya bu xaridni oshkor qilganidan bir kun o‘tib, Bitkoin narxi keskin tushib ketdi.
14-dekabr kuni «MicroStrategy» 10 645 ta Bitkoin (taxminan $980,3 million) sotib olganligini, har bir token uchun o‘rtacha $92 098 to‘laganini ma’lum qildi. O‘sha vaqtda Bitkoin mahalliy eng yuqori narxlarida savdoda edi.
Qisqa muddatda muvaffaqiyatsiz vaqtda amalga oshirilgan xarid
Boshqa bir muammo – vaqti. «MicroStrategy» kompaniyasining Bitkoin xaridi haqida xabar chiqqanidan atigi bir kun o‘tib, Bitkoin 85 000 dollarga yaqin narxgacha tushib ketdi, ba’zi vaqtlarda esa bundan ham past saviyalarda sotildi. Ushbu maqola yozilayotgan paytda Bitkoin 80 000 dollardan past narxda savdolanmoqda.
Bitkoin narxining tushishi kengroq iqtisodiy vaziyat bilan bog‘liq bo‘ldi. Bunda Yaponiya Bankining foiz stavkalarini oshirishi mumkinligi haqidagi xavotirlar, kredit vositalari bilan bog‘liq savdolar va bozorga likvidlik kiritgan yirik ishtirokchilarning xavflarni kamaytirishi asosiy rol o‘ynadi. «MicroStrategy»ning xaridi aynan mana shu pasayishdan oldin amalga oshirildi.
Bitkoin narxi pasayishi ortidan, «MicroStrategy» aksiyalari ham katta qiymat yo‘qotdi. So‘nggi besh ish kunida ushbu kompaniya aksiyalari 25% dan ko‘p arzonlashdi, bu pasayish Bitkoin narxining o‘z o‘zgarishidan ancha yuqori bo‘ldi.
Bugun aksiyalarda biroz tiklanish kuzatilgan bo‘lsa-da, ular hali ham xarid e’lon qilingan oldingi darajalardan ancha pastda turibdi.
Tashvish ortida turgan raqamlar
Bugungi kunga kelib, «MicroStrategy» 671 268 ta Bitkoin saqlamoqda. Ular taxminan 50,33 milliard dollarga, har bir token uchun o‘rtacha 74 972 dollardan sotib olib, jamg‘arma hosil qilgan.
Uzoq muddatli nuqtai nazardan, kompaniya juda katta foyda holatida qolmoqda.
Biroq qisqa muddatda holat boshqacha. Bitkoin 85 000 dollar atrofida bo‘lib turgan paytda, so‘nggi xarid zudlik bilan zarar ko‘rsatmoqda.
«MicroStrategy» kompaniyasining mNAV (moddiy sof aktivlar qiymati indikatori) hozirda 1.11 atrofida. Bu kompaniya aksiyalari Bitkoin zaxiralari qiymatidan taxminan 11% qimmatroq savdolanmoqda degani. Bu natija Bitkoin narxi tushgach va sarmoyadorlar xavflarni qayta baholagach tezda qisqardi.
Nega bozor juda keskin reaksiya bildirdi
Sarmoyadorlar «MicroStrategy»ning Bitkoin strategiyasiga emas, balki haridlarning vaqti va risklarni boshqarishiga savol bilan qarashmoqda.
Bitkoin pasayishiga ta’sir qilgan makroiqtisodiy xavflar ko‘p vaqt oldin e’lon qilingan edi. Bozorlar Yaponiya Bankining foiz stavkalarini oshirishi ehtimoli va yapon iyenasiga bog‘liq savdo strategiyalaridagi o‘zgarishlar haqida bir necha hafta davomida ogohlantirib kelishgan.
Bitkoin tarixan BOJ (Yaponiya Markaziy banki) kredit shartlarining kuchayishi davrida tez va katta miqdorda sotib yuborilgan. Bu safar ham vaziyat o‘zgarmadi.
Tanqidchilarning ta’kidlashicha, «MicroStrategy» kompaniyasi global iqtisodiy vaziyatni aniq bilmasdan qaror qabul qilib, Bitkoin sotib olishga shoshildi. Kompaniya qaror ro‘yobida bozor bosimi kuchaygan, likvidlik esa toraygan edi.
Bu aslida xato bo’lganmi yoki yo‘q?
Bu holatga baho, ko‘p jihatdan vaqtga bog‘liq bo‘ladi.
Qisqa muddatli savdo nazaridan bu xarid muvaffaqiyatsiz bo‘lib ko‘rinmoqda. Bitkoin narxi darhol tushdi va kompaniya aksiyalari esa moliyaviy effekt, investor kayfiyati va NAV (sof aktivlar qiymati) farqining qisqarishi oqibatida ancha ko‘p zarar ko‘rdi.
Strategik yondashuv nuqtai nazaridan esa «MicroStrategy» har doim narxning eng past nuqtalarini topishni maqsad qilmagan. Kompaniyaning asosiy yondashuvi – uzoq muddatli yig‘im, ya’ni Bitkoinni asta-sekin jamg‘arish, qisqa muddatli narx tebranishidan ko‘ra barqaror kelajak uchun puxta uslub tanlashdan iborat.
Bosh direktor Maykl Seylor (kompaniya rahbari) ko‘p bora ta’kidlab keladiki, ko‘proq Bitkoin egasi bo‘lish kirish narxini topishdan muhimroq.
Asl xavf esa xaridning o‘zida emas. Xavf – undan keyin nimalar sodir bo‘lishida.
Agar Bitkoin narxi barqarorlashsa va dunyodagi iqtisodiy bosim yumshasa, «MicroStrategy»ning bu xaridi kompaniya uchun uzoq muddatli narx o‘rtachasiga qo‘shilib ketadi. Lekin Bitkoin narxi yanada pasaysa, bu qaror tanqid markazida qolaveradi.
«MicroStrategy» 2025-yil uchun eng yomon Bitkoin xaridini qilmagan bo‘lishi mumkin. Ammo u eng noqulay va xavotirli xaridni amalga oshirgani ehtimoldan xoli emas.
