Bozorlar noyabr oyining iste’mol narxlari indeksi (CPI) e’lon qilinishiga tayyorgarlik ko‘rayotgan bir paytda, «Federal Reserve» (AQSH Markaziy banki) gubernatori Stiven Miran inflyatsiya hanuzgacha belgilangan maqsaddan yuqori darajada qolmoqda degan keng tarqalgan fikrga qarshi chiqmoqda.
Uning bayonoti CPI ma’lumotlari payshanba kuni e’lon qilinishidan bir necha kun oldin bildirildi. Bu AQSH iqtisodiy ko‘rsatkichi «Bitkoin» uchun investorlarning hissiy kayfiyatiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Stiven Miran: AQSh Markaziy banki (Federal rezerv tizimi) CPI (iste’mol narxlari indeksi) ko’rsatkichi oldidan noto’g’ri inflyatsiyaga qarshi kurashyapti
«CME Group» (birja) tomonidan yaratilgan FedWatch Tool ma’lumotlariga ko‘ra, bozor ishtirokchilari foiz stavkalarini o‘zgarmasligiga katta ehtimol berishmoqda: 2026-yil yanvar oyidagi Fed yig‘ilishida stavka o‘zgarmaydi, degan taxmin 75,6 foizni tashkil etmoqda.
Bu vaqtda Stiven Miran, inflyatsiyaning asosiy darajasi allaqachon Fed’ning 2 foizlik maqsadiga juda yaqin ekanini ta’kidladi. U qoldiq yuqori darajadagi inflyatsiyaning katta qismi statistik xatoliklar hisobiga, ortiqcha talab emasligini bildirdi.
«Inflyatsiyaning asosiy darajasi Fed’ning 2 foizlik maqsadiga juda yaqinlashdi», – deb yozdi Miran «X» ijtimoiy tarmog‘ida. «Ortiqcha inflyatsiyaning katta qismi statistik o‘lchashdagi o‘ziga xos xatoliklar natijasi bo‘lib, bu ortiqcha talab tufayli yuzaga kelmagan».
Miran asosiy e’tiborni uy-joy bilan bog‘liq inflyatsiyaga qaratdi. Bu ko‘rsatkich yadro inflyatsiya ko‘rsatkichlari orasida eng yirik va barqaror ta’sir qiluvchi omildir.
Uning ta’kidlashicha, Fed’ning afzal ko‘radigan Shaxsiy Iste’mol Xarajatlari Nafakati (PCE) indeksi barcha ijarachilarning uy-joy xarajatlarini hisobga oladi. Bu haqiqiy bozor ijara narxlariga nisbatan bir necha oy ortda qoladi, chunki ijara to‘lovlari faqat shartnoma yangilanganida yangilanadi. Miranning aytishicha, aynan ushbu oraliq inflatsiya ko‘rsatkichlarini noto‘g‘ri ko‘rsatmoqda.
Shuningdek, Miran uy-joy bilan bog‘liq bo‘lmagan xizmatlar inflyatsiyasini ham muhokama qilib, buning misolida portfel boshqaruvi uchun to‘lovlarni alohida ta’kidladi. Ushbu siyosatchi fikricha, ushbu to‘lovlar aktivlarni boshqarish sohasida uzoq muddat davomida to‘lovlar kamayib borayotganiga qaramay, yadro PCE indikatorini sun’iy ravishda oshirmoqda.
Chunki bu to‘lovlar boshqarilayotgan aktivlar hajmiga qarab hisoblanadi, aksiyalar bozorining o‘sishi hatto xarajatlar kamaygan bir paytda ham, statistikada narxlar yuqorilashini ko‘rsatishi mumkin.
«Statistik xatoliklarni ta’qib qilishdan ko‘ra, haqiqiy iste’molchi narxlariga e’tibor qaratishimiz oqilona bo‘lar edi», – deya ogohlantirdi Miran o‘z nutqida. U shuni ham qo‘shimcha qildiki, agar siyosat bunday buzilishlarga haddan ortiq tayanadigan bo‘lsa, u ortiqcha cheklovga aylanishi mumkin.
Tariflar va tovar narxlarining oshishi haqida yangicha fikrlash: kelajakni ko’rsatuvchi ma’lumotlar inflyatsiyaning pasayishini tasdiqlamoqda
Tovarlar bo‘yicha inflyatsiya masalasida Miran AQSH import soliqlari yaqin oylardagi narx oshishining bosh omili degan keng tarqalgan tasavvurga qarshi chiqdi.
U savdo moslashuvchanligi bo‘yicha olib borilgan izlanishlarga asoslanib, asosan eksport qiluvchilar soliq og‘irligini ko‘proq sezishini tushuntirdi. Natijada, bu iste’molchilar uchun tovar narxlariga faqat kichik va, eng muhimi, vaqtinchalik ta’sir ko‘rsatadi.
Eng ehtiyotkor baholashlarga ko‘ra ham, iste’molchi tovar narxlariga ta’siri o‘rtacha 0,2 foiz atrofida bo‘ladi. Idealda, bu jarayon uzoq davom etadigan inflyatsiyani keltirib chiqarmaydi va mutlaqo sezilmas darajada qoladi.
Miranning pozitsiyasini «Bloomberg Economics» (moliyaviy tahlil agentligi) tahlilchisi Anna Von ham qo‘llab-quvvatladi. U so‘nggi oltı oy davomida inflyatsiyaning yana pasayishiga ishora qiladigan ko‘rsatkichlarga e’tibor qaratdi.
Von aytishicha, yadro CPI tovarlari narxi yana pasayish tendensiyasini ko‘rsatmoqda, bu holat 2026-yil o‘rtalariga kelib yaqqol namoyon bo‘lishi mumkin. U shuningdek, bozorlar uzoq muddatli foiz stavkasi pasayishi hajmini to‘liq inobatga olmayapti, deya ta’kidladi.
«Fed kelasi yili foiz stavkasini pasaytirishi mumkin», – deb yozdi Von «X» ijtimoiy tarmog‘ida. Uning fikricha, agar bu ishoralar o‘z tasdig‘ini topsa, 2026-yil uchun bekor qilish kutilyotganidan ham ko‘ra optimistik bo‘lishi lozim.
Ushbu izohlar «Federal Reserve» (AQSH Markaziy banki) ichida 2022-yilda boshlangan, ammo hozirgi holat bilan bog’liq bo‘lmagan inflyatsiyaga qarshi kurashishda davom etish maqsadga muvofiqmi, degan masalada yangi bahslarni kuchaytirmoqda.
CPI payshanba kuni e’lon qilinadi va bu ma’lumotlar Miran inflyatsiya haddan ziyod oshirilmoqda va siyosat ehtiyojdan ortiq cheklovchi bo‘lib qolgan degan fikri tasdiqlanishi yoki inkor qilinishi bo‘yicha diqqat bilan kuzatiladi. Bozor barqarorligi, investitsiyalar barqarorligi, kelajak barqarorligi.
