Tahlillar va ma’lumotlar ko’rsatmoqda, kripto bozorida 2025 yil boshidan beri eng faol altkoin mavsumi kuzatilmoqda. Ko’plab altkoinlar Bitkoinni ortda qoldirmoqda. Biroq, bu hayajon ortida bir paradoks yashiringan. Ko’pgina chakana investorlar o’z portfellarida foyda ko’rmayotgani sababli xavotirda.
Ushbu maqolada bu holatning asosiy sabablari bayon etiladi.
Altkoin bozor qiymati oshmoqda, lekin ustunligi kamaymoqda
«TradingView» ma’lumotlariga ko’ra, TOTAL3 bozor kapitalizatsiyasi (BTC va ETHni hisobga olmaganda) sentyabr oyida 1,1 trillion dollardan oshdi.
Biroq, 2022 yildan beri OTHERS ulushi (eng yaxshi 10 talikdan tashqari) pasayib, hozirda atigi 8% ni tashkil etmoqda.
O’tgan davrlarda, masalan, 2017 va 2021 yillarda, TOTAL3 va OTHERS.D birgalikda o’sdi. Bu tendensiya kapitalning nafaqat katta kapitalizatsiyaga ega altkoinlarga, balki o’rta va kichik kapitalizatsiyaga ega altkoinlarga ham oqib kelishini aks ettirdi.
Hozirgi farq shuni ko’rsatadiki, kapital asosan stablkoinlar va SOL, XRP, BNB, DOG, HYPE va LINK kabi eng yaxshi 10 talik altkoinlarga to’plangan. Kichik altkoinlar esa kamroq likvidlik oladi, bu esa ularning narxlarini investorlar avval sotib olgan darajaga qaytarishni qiyinlashtiradi. Bu holatda faqat bir necha kishi yutadi, ko’pchilik esa zarar ko’radi.
Chakana investorlar ko’pincha ko’plab tokenlarga sarmoya kiritishadi, o’rniga eng yaxshi altkoinlarga ko’proq e’tibor qaratishadi. Bu esa ko’plab portfellarning kengroq bozor o’sishiga qaramay, o’zgarishsiz qolishini tushuntiradi.
«Pozitsiya hajmi hamma narsa. Ko’pchilik bir vaqtning o’zida 25-30 tokenni ushlab turadi. Portfelingizning atigi 1% ni tashkil etadigan token 100 barobar o’ssa ham, hayotingizni sezilarli darajada o’zgartirmaydi. Haddan tashqari diversifikatsiya qilishdan ko’ra, bir nechta yuqori ishonchli garovlar qilish yaxshiroqdir», – deydi tahlilchi The DeFi Investor ta’kidladi.
Altkoin indeksi ko’tarildi, lekin investorlar hissiyoti ehtiyotkor bo’lib qolmoqda
«Blockchain Center»ning Altkoin Mavsum Indeksi hozirda 80 ballda turibdi. Bu shuni anglatadiki, so’nggi 90 kun ichida eng yaxshi 50 altkoinning 80% dan ortig’i Bitkoinni ortda qoldirdi. Bu altkoin mavsumining aniq belgisi.
Biroq, Qo’rquv va Ochko’zlik Indeksi 52da, bu esa ehtiyotkorlikni va aniq yo’nalish yo’qligini aks ettiradi.
Tarixiy ma’lumotlar shuni ko’rsatadiki, 2024 yilgi o’sish har ikkala indikatorni ham yuqoriga ko’tardi. O’sha paytda Altkoin Mavsum Indeksi 75 dan oshdi, Qo’rquv va Ochko’zlik Indeksi esa 80 dan oshib, o’ta ochko’zlikni ko’rsatdi. Bu parallel o’sish investorlarning ishonchini aks ettirdi, chunki kapital altkoinlarga kuchli oqib keldi. Ammo hozir bu holat kuzatilmayapti.
Chakana ehtiyotkorlik o’tgan davrlarda o’rganilgan saboqlardan kelib chiqadi. O’shanda altkoinlar FOMO va ommaviy sotuvlar tufayli tezda ko’tarilib, keyin qulagan edi. Yangi omillar, masalan, Fed qarorlari, soliq ta’sirlari va geosiyosiy tarangliklar ham ikkilanishga sabab bo’lishi mumkin.
«Bu endi ‘hamma boy bo’ladi’ bozori emas. Bu o’yinchi va o’yinchi o’rtasidagi raqobat, ayniqsa hozirgi makro muhitda», – deydi tahlilchi Luka ta’kidladi.
Altkoinlar soni 2021 yildan beri o’n baravar oshdi
Garchi TOTAL3 bozor kapitalizatsiyasi 2021 yilgi cho’qqisiga yaqin bo’lsa-da, kontekst keskin o’zgardi. «CoinMarketCap» ma’lumotlariga ko’ra, 2025 yilda 21 milliondan ortiq altkoin kuzatiladi. Bu 2021 yildagi taxminan 20,000 tokenlarga nisbatan 100 barobar ko’pdir.
«Dune» ma’lumotlari 2017 yildan 2025 yilgacha tokenlar portlashini ko’rsatadi. Ayniqsa, Efirium, Solana va Base platformalarida noyob tokenlar keskin oshdi.
Bu juda tanlangan muhitni yaratadi. 2021-yilda investorlar kamroq tokenlar bilan osonroq foyda olishlari mumkin edi, chunki raqobat past edi. DeFi, memkoinlar va Sunʼiy intellekt tokenlari kabi o‘n millionlab tokenlar orasidan to‘g‘ri birini tanlash somonda igna izlashdek qiyin.
«2021-yilda altkoinlar olami kichik edi va deyarli har bir token, hatto sifatsizlari ham, o’sishga erishardi. Endi 2025-yilda o’yin o’zgardi. Altkoinlar soni yuzlab marta ko’paydi. Bunday ortiqcha taklif bilan, tasodifiy kichik kapitalizatsiyali tokeningizning mo’jizaviy tarzda 100 barobar oshishi ehtimoli deyarli yo’q», — deya tushuntirdi tahlilchi Nonzi «X ijtimoiy tarmog’i»da.
Ko‘pgina yangi tokenlar past likvidlik, Rag pull sxemasi yoki kuchli raqobat tufayli tezda muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. Ko‘pincha ko‘plab kichik kapitalizatsiyali tokenlarga mablag‘ ajratadigan chakana investorlar endi yuqori xavflarga duch kelishmoqda. Bu esa, umumiy bozor o’sayotgan bo’lsa ham, yo’qotishlar yoki juda kam daromadlar bilan yakunlanadi.
Ushbu uch omil 2025-yil sentabridagi altkoin mavsumining to’liq his qilinmasligining sababini tushuntiradi. Buni yengish uchun investorlar chuqurroq tadqiqot, asosiy jihatdan kuchli loyihalarga e’tibor va ortiqcha diversifikatsiyani qayta ko’rib chiqishga ehtiyoj sezishlari mumkin.
