“Chuqurlikka kirishdan oldin kengayish”: Erald Ghoos OKXning bozor ustuvorliklarini tushuntiradi

2025-yil 16-iyun kuni «OKX» kompaniyasi (birja) Polshada o’z faoliyatini rasmiy boshlash uchun muhim tadbir o’tkazdi. Varshavada bo’lib o’tgan ushbu tadbirda kripto ixlosmandlari, moliyaviy mutaxassislar va ommaviy axborot vositalari vakillari ishtirok etishdi. Bu tadbir «OKX»ning Yevropa Ittifoqida yaqinda kuchga kirgan MiCA doirasida kengayishiga bo’lgan sadoqatini namoyish etdi.

Polsha Yevropaning eng tez rivojlanayotgan kripto bozorlaridan biri sifatida tan olingan. Tadbir «OKX»ning mahalliy faoliyatini boshlash uchun maydon yaratish bilan birga, kengroq maqsadni ham ko’rsatdi: Yevropada tartibga solingan, foydalanuvchi markazli kripto ekotizimlarini shakllantirishda asosiy o’yinchi bo’lish.

Tadbir davomida «BeInCrypto» nashri «OKX Europe» kompaniyasining bosh direktori Erald Ghoos bilan kompaniyaning strategik ustuvorliklari haqida chuqur suhbat o’tkazish imkoniyatiga ega bo’ldi. Suhbatda «OKX»ning Polsha bozoriga moslashgan yondashuvi, muvofiqlik va xavfsizlikka bo’lgan sadoqati, shuningdek, mahalliy bilimlar uning global maqsadlarini qanday qo’llab-quvvatlayotgani haqida so’z bordi.

Ghoos Polsha raqamli ID provayderlari va BLIK kabi to’lov platformalari bilan hamkorliklarni o’z ichiga olgan kelajakdagi integratsiyalar haqida eksklyuziv yangiliklar bilan o’rtoqlashdi. Shuningdek, «OKX»ning Yevropa bo’ylab uzoq muddatli, barqaror o’sish uchun asos yaratish bo’yicha kengroq tasavvurini taqdim etdi.

Birinchi taassurotlar va Polshaning bugungi holati

Jakub Dziadkowiec («BeInCrypto»): Siz bilan tanishganimdan xursandman, Erald. Polshaga xush kelibsiz. Bu mamlakat haqida qanday fikrdasiz?

Erald Ghoos («OKX Europe» bosh direktori): Rahmat, Jakub. Bu yerda bo’lish juda yoqimli. Polshaga har doim alohida mehrim bor edi. Ko’p marta tashrif buyurganman va har safar qaytib kelganimda, mamlakatning qanchalik dinamik va mehmondo’st ekanligini eslayman. Bu yerda odamlar ajoyib – do’stona, maqsadli va dunyoda nima bo’layotganidan yaxshi xabardor. Havoda bir energiya bor, bu yerning hayotiyligini his qilasiz.

Bir necha kun oldin, bu yerga uchib kelayotganimda, qiziqarli iqtisodiy statistikaga duch keldim. Unda Polsha iqtisodiyoti hozirda gullab-yashnayotganligi aytilgan edi. Meni hayratga solgan narsa – agar bir nechta qo’shni mamlakatlarni – Germaniyani hisobga olmaganda – ularning iqtisodiy natijalarini birlashtirsangiz, Polsha hali ham kuchliroq chiqadi. Bu ko’p narsani anglatadi. Bu Polshani nafaqat Yevropaning rivojlanayotgan iqtisodiyoti, balki sobiq Sharqiy blokda yetakchi nur sifatida ko’rsatadi.

«OKX» nuqtai nazaridan, bunday harakat juda qiziqarli. Bu Polshani innovatsiyalar, ayniqsa, fintech va kripto sohasida asosiy bozorga aylantiradi. O’sish, qiziqish va odamlarning yangi moliyaviy vositalar bilan shug’ullanishga tayyorligi – barchasi bu yerda mavjud.

Strategik ustuvorliklar: Nima uchun Polsha OKXning Yevropadagi eng yaxshi 5 bozoridan biri hisoblanadi

Jakub: Siz taqdimotingizda Polsha Yevropadagi eng yaxshi beshta bozorlaringizdan biriga aylanganini aytdingiz. Bu haqda batafsilroq ma’lumot bera olasizmi? Nima uchun bu yerga kuchli e’tibor qaratilgan?

Erald Ghoos: Albatta. Yevropa strategiyamizni ko’rib chiqqanimizda, realistik bo’lishimiz kerak edi. Yevropa Iqtisodiy Hududi 30 mamlakatdan iborat. Ularning barchasida bir vaqtning o’zida teng kuch bilan ish boshlash mumkin emas. Shuning uchun biz Germaniya, Fransiya, Italiya, Ispaniya va Polsha kabi beshta asosiy bozorni aniqladik, bu yerda to’liq kuch bilan boshlaymiz.

Nima uchun Polsha? Bir necha sabablar bor. Birinchidan, bu katta va tez rivojlanayotgan iqtisodiyot. Ikkinchidan, kripto qabul qilish darajasi juda ta’sirli. Yaqinda olingan ma’lumotlarga ko’ra, Polsha aholisining taxminan 11,7 foizi kripto aktivlariga ega. Bu Polshani Niderlandiya va Sloveniya bilan bir qatorda Yevropadagi eng yaxshi uchta mamlakat qatoriga qo’yadi.

Lekin bu hammasi emas. Xabardorlik darajasi ham juda yuqori – Polsha aholisining 95 foizi kriptovalyutalar haqida eshitgan. Bu Yevropadagi yetakchi ko’rsatkich. Bu biz uchun ikki muhim narsani anglatadi: birinchidan, kripto allaqachon jamoatchilik muhokamasining bir qismi; ikkinchidan, bu yerda odamlar moliyaviy jihatdan qiziquvchan va raqamli savodli.

Bu bozor muvaffaqiyati uchun muhim tarkibiy qismlar. Va buni raqamli transformatsiyaga nisbatan faol hukumat munosabati bilan birlashtirsangiz, Polsha biz uchun investitsiya qilish uchun tabiiy tanlov bo’lib chiqadi.

MICA va MiFID: OKX’ning kengayishidagi tartibga soluvchi asos

Jakub: Siz avval MICA litsenziyasini eslatib o’tdingiz. Bu tartibga solish sizga Polshada va butun Yevropada nima imkoniyatlar yaratadi? Va bu sizga boshqa birjalarga nisbatan qanday ustunlik beradi?

Erald Ghoos: Bu juda yaxshi savol. Tartibga solish bizning strategiyamizning markazida turadi. Biz global birjalardan biri sifatida birinchilardan bo’lib MICA litsenziyasini qo’lga kiritdik. Biz uni 27-yanvarda oldik va bir necha kun ichida butun Yevropa Ittifoqida muvaffaqiyatli pasportlashtirdik.

MICA litsenziyasi bilan biz asosiy xizmatlarni, masalan, spot savdo – kriptovalyutalarni sotib olish, sotish va saqlashni taklif qilishga ruxsat oldik. Bu allaqachon keng moliyaviy xizmatlar doirasini ochadi.

Lekin biz bu bilan to’xtamadik. O’z pozitsiyalarini kuchaytirish yoki kelajak savdolarida ishtirok etishni istagan ilg’or treyderlar uchun biz MiFID litsenziyasini (Moliyaviy Asboblar Bozorlar Direktivasi) ham qo’lga kiritdik. Bu litsenziya bizga tartibga solingan derivativlarni qonuniy ravishda taklif qilish imkonini beradi – bu kripto sohasida ko’pincha noaniq bo’lgan soha.

Biz MiFID litsenziyasini Maltada qo’lga kiritdik va hozirda hujjatlar va operatsion tasdiqlar bo’yicha so’nggi qadamlarni yakunlamoqdamiz. Bu tugagach, «OKX» Yevropa bo’ylab to’liq tartibga solingan derivativ savdoni taklif qila oladigan juda kam sonli birjalardan biri bo’ladi.

Ushbu ikki litsenziyali tizim bizni ajratib turadi. Ko’plab raqobatchilarimiz hali ham tartibga solish labirintida yo’l topishga harakat qilmoqdalar. Va MICA kuchga kirishi bilan, ba’zilari Polsha kabi bozorlarda faoliyatini davom ettirish uchun hatto malakaga ega bo’lmasligi mumkin. Bu bizga aniq birinchi qadam ustunligini beradi.

Shaffoflik, xavfsizlik va zaxiralarni isbotlashning ahamiyati

Jakub: Bu kuchli tartibga solish asosidir. Lekin yana qanday farqlanasiz? Kripto foydalanuvchilari «OKX»dan nimani olishadi, boshqa joyda topa olmaydigan?

Erald Ghoos: Shaffoflik va xavfsizlik bizning barcha ishlarimizning markazida turadi. Bizning birinchi farqlovchimiz muvofiqlik – biz qoidalarga rioya qilishda juda ehtiyotkorlik bilan yondashamiz. Bu bizning DNKimizning bir qismidir. Masalan, biz Yevropada global birjalardan birinchi bo’lib Travel Rule qoidalariga to’liq rioya qildik.

Bilmaganlar uchun, Travel Qoidasi FATF (Moliyaviy Harakatlar Ishchi Guruhi) tomonidan belgilangan global tartibdir. Bu qoidaga ko’ra, birjalar kripto transferlari paytida jo’natuvchi va qabul qiluvchi ma’lumotlarini almashishi kerak. Bu shuni anglatadiki, litsenziyalangan birjalar o’rtasida anonim transferlar endi ruxsat etilmaydi. Biz bu qoidani boshqalardan oldin joriy qildik, bu esa global muvofiqlikka bo’lgan faol munosabatimizni ko’rsatadi.

Bizning ikkinchi ustunimiz – Zaxiralar Isboti. Har oyda, foydalanuvchilar hisoblarida ko’rgan aktivlarimiz bizda haqiqatan ham 1:1 nisbatda saqlanayotganini isbotlash uchun kriptografik tasdiqlangan ma’lumotlarni e’lon qilamiz. Hech qanday fraksion zaxira amaliyotlari yo’q. Hech qanday hiyla-nayrang yo’q. Bu darajadagi shaffoflik biz uchun faxrdir.

Buni an’anaviy banklar bilan solishtiring, u yerda fraksion zaxira kreditlash odatiy hol. Siz pulingizni qo’yasiz, lekin uning ko’p qismi qarzga beriladi yoki investitsiya qilinadi. Kripto dunyosida biz FTX bilan nima bo’lganini ko’rdik. Ular mijozlar mablag’larini ichki investitsiyalar uchun ishlatishdi, bu esa oxir-oqibat ularning qulashiga olib keldi.

Shuning uchun bizning oylik Zaxiralar Isbotimiz nafaqat bir xususiyat, balki bu sohada ishonchni shakllantirish uchun zaruratdir.

Mahalliy jamoalarni global ta’sir bilan shakllantirish

Yakub: Sizning «global, lekin mahalliy» strategiyangiz haqida ham gapirdingiz. Bu bizga, «BeInCrypto» ijtimoiy tarmog’ida ham juda mos keladi — bizda ham 25 dan ortiq mamlakatlarda mahalliy jamoalar bor. Nima uchun bu yondashuv «OKX» birjasi uchun muhim?

Erald Ghoos: Chunki har bir bozor o’ziga xos. Moliya ehtiyojlari mamlakatdan mamlakatga keskin farq qiladi. Niderlandiyada ishlaydigan narsa Gretsiya, Lyuksemburg yoki Polshada ishlamasligi mumkin.

Shuning uchun biz mahalliy jamoalarni qurishga sarmoya kiritamiz. Bu jamoalar bozordan yaxshi xabardor. Ular jamoa bilan muloqot qiladi, mahalliy tadbirlarda ishtirok etadi va odamlar nimani xohlashini tinglaydi.

Masalan, Polshada, bu yerda bizning jamoamizdan to’lov usullari, masalan, BLIK va Zen juda muhimligini bildim. Maltada, men joylashgan joyda, BLIK nima ekanligini polshalik hamkasblarim tushuntirmaguncha bilmasdim. Bu mahalliy bilimning qiymati.

Biz bu modelni kirgan har bir bozorimizda takrorlashni maqsad qilganmiz. Mahalliy jamoalar bizga nafaqat mahsulot takliflarimizni, balki muloqot uslubimizni, mijozlarga xizmat ko’rsatishimizni va hatto muvofiqlik jarayonlarimizni moslashtirishga yordam beradi.

Raqamli shaxsiy identifikatsiya, elektron boshqaruv va kirish to’siqlarini pasaytirish

Yakub: Bu juda oldindan o’ylangan yondashuv. Mahalliy moslashuv haqida gapirganda, Polsha raqamli identifikatsiya va e-boshqaruvda rivojlangan. Siz bizning e-ID tizimlarimiz bilan integratsiyalashishni rejalashtiryapsizmi?

Erald Ghoos: Ha, albatta. Biz allaqachon ikki polshalik yetkazib beruvchi bilan muzokaralar olib boryapmiz. Ulardan biri «EID Creative» kompaniyasi, ikkinchisining nomi esimdan chiqdi, lekin u ham Polshada joylashgan yechim. Biz bu raqamli ID tizimlarini bizning ro’yxatdan o’tish jarayonimizga integratsiyalashning ilg’or bosqichidamiz.

Bu foydalanuvchilar uchun qulaylik yaratadi va muvofiqlik jarayonini silliqroq qiladi. Hujjatlarni yuklab, tasdiqlashni kutish o’rniga, foydalanuvchilar o’zlarining ishonchli tizimlari orqali bir necha soniya ichida o’z shaxsini tasdiqlashlari mumkin.

Bu ayniqsa yosh, texnologiyaga qiziqqan foydalanuvchilar uchun jozibador. Polshada taxminan 10 million kishi allaqachon e-ID platformalariga ro’yxatdan o’tgan. Bu katta demografik guruh va bizning maqsadli auditoriyamizga to’liq mos keladi.

To’lovlarning kelajagi: BLIK, barqaror tangalar va OKX Pay

Yakub: Yana bir mahalliy tavsiya: Polshada BLIK juda mashhur. Agar foydalanuvchilar BLIK orqali to’g’ridan-to’g’ri kripto sotib olishlari mumkin bo’lsa, ko’pchilikning qalbini zabt etasiz.

Erald Ghoos: To’liq qo’shilaman — va biz allaqachon bu ustida ishlayapmiz. Aslida, yaqin haftalarda bu sohada biror narsa e’lon qilamiz. BLIK Polshada ishonchli brend. Odamlar uni e-tijorat, bank va hatto tengdoshlar o’rtasidagi tranzaksiyalar uchun ishlatishadi.

Boshqa mamlakatlarda ham xuddi shunday dinamikani ko’ramiz. Niderlandiyada iDEAL bor. Belgiyada esa Bancontact. Agar siz bu to’lov usullarini qo’llab-quvvatlamasangiz, odamlar platformangizga ishonmaydi.

Shuning uchun biz bu integratsiyani ustuvorlik bilan amalga oshiryapmiz. U ishga tushirilgandan so’ng, Polshada kripto sotib olish qahva sotib olish kabi oson bo’ladi.

MICA orqali Yevropa birligi

Yakub: Keling, MICA haqida kengroq gaplashaylik. Sizningcha, bu Yevropa Ittifoqi bo’ylab haqiqiy o’zgarishlar keltiryaptimi?

Erald Ghoos: Ha, allaqachon keltirdi. MICA dan oldin, Yevropa kripto manzarasi parchalangan edi. Ba’zi mamlakatlar kripto uchun qulay tartibga ega edi. Boshqalari esa dushmanona edi. Ko’plab hollarda, biz turli xil talablar bilan duch keldik — turli huquqiy ogohlantirishlar, mahalliy ma’lumotlarni himoya qilish xodimlari, alohida litsenziyalar, har bir sahifada bannerlar… Bu bir labirint edi.

MICA bularning barchasini o’zgartiradi. Bu butun Yevropa Ittifoqiga tatbiq etiladigan yagona tartibni yaratadi. Bu byurokratiyani kamaytiradi, operatsion xarajatlarni pasaytiradi va biz kabi kompaniyalarga kengayish uchun ishonch beradi.

Hatto an’anaviy banklar ham ijobiy javob bermoqda. Ular endi aniq nima ruxsat etilganini va nima ruxsat etilmaganini bilishadi. Bu aniqlik institutsional o’yinchilar kutgan narsa edi.

Bu bizga fiat hamkorlar bilan ham yordam beradi. Oldin, banklar kripto kompaniyalarini yuqori xavfli deb ko’rishardi. Ular qo’shimcha to’lovlar olishardi yoki xizmat ko’rsatishni rad etishardi. Endi, MICA litsenziyasi bilan, bizni EMI yoki to’lov institutlari kabi ko’rishadi. Biz endi xavfli deb hisoblanmaymiz. Biz yaxshiroq narxlar, yaxshiroq qo’llab-quvvatlash va yaxshiroq infratuzilma olamiz.

Ufqlarni kengaytirish: kelajak rejalari va DeFi tasavvuri

Yakub: «OKX» birjasi uchun Yevropada keyingi qadamlar qanday? Keyingi 6-12 oy ichida yangi bozorlar uchun rejalaringiz bormi?

Erald Ghoos: Hozirgi e’tiborimiz beshta asosiy bozorimizni muvaffaqiyatli qilishga qaratilgan. Bizning Prezidenti, Hong Fang, aytganidek, «Kengayishdan oldin chuqurroq kirish». Biz yondashuvimizni takomillashtirishni, nima ishlashini sinab ko’rishni va keyin bu muvaffaqiyatni boshqa joylarda takrorlashni xohlaymiz.

Shu bilan birga, biz Web3 va DeFi mahsulotlarimizni qayta ishga tushirishga tayyorgarlik ko’ryapmiz. «OKX DeFi» allaqachon bu sohada kuchli platformalardan biri edi va endi biz bu ustida ishlayapmiz.

Biz, shuningdek, «OKX» kompaniyasi (kriptovalyuta birjasi) tomonidan yaratilgan OKX Pay tizimini taqdim etmoqdamiz. Bu barqaror tokenlar asosida ishlaydigan tengdan-teng to’lov tizimidir. MICA qoidalariga ko’ra, Tether Yevropada endi mos kelmaydi. Shuning uchun, biz tartibga solingan, Yevropa uchun qulay alternativani taklif qilish imkoniyatiga egamiz.

OKX Pay tizimi Satoshi Nakamoto tomonidan ilgari surilgan asl g’oyadan ilhomlangan. Bu tengdan-teng moliyaviy tizimdir. Foydalanuvchilar barqaror tokenlar orqali to’lovlarni to’g’ridan-to’g’ri, tez va minimal to’lovlar bilan amalga oshirishlari mumkin bo’ladi. Biz buni kriptovalyuta foydaliligida katta qadam deb bilamiz.

IPO: Fikr, lekin hali reja emas

Yakub: Oxirgi savol—siz hech qachon «Coinbase» yoki «Circle» kabi ommaviy bo’lish haqida o’ylaysizmi?

Erald Ghoos: Albatta, bu vaqti-vaqti bilan o’ylaydigan narsamiz. Bizda miqyos bor. Bizda tartibga soluvchi tuzilma mavjud. Biz moliyaviy jihatdan barqarormiz. Ammo hozirda aniq reja yo’q. Bu orqa fonda qoladigan g’oya, vaqt to’g’ri kelganda qayta ko’rib chiqamiz.

Yakub: Erald, bu qiziqarli va keng qamrovli suhbat uchun rahmat. Polshaga yana xush kelibsiz. Umid qilamanki, bu yerda yaxshi vaqt o’tkazasiz.

Erald Ghoos: Sizga katta rahmat, Yakub. Siz bilan suhbatlashish va Polshada hamda butun Yevropada «OKX» kompaniyasining kelajakdagi rejalari haqida fikr almashish juda yoqimli bo’ldi.