Oltin fyucherslari bir unsiya uchun 4,000 dollardan oshib, Nikson shokidan keyingi yillardan beri eng tez o’sishini ko’rsatdi.
Bu o’sish, davom etayotgan inflyatsiya, ishsizlikning oshishi va dollarning zaiflashishi fonida, fiat valyutalarga bo’lgan ishonch inqirozi xavotirlarini qayta jonlantirdi. Investorlar oltin va «Bitkoin» kabi xavfsiz aktivlarga murojaat qilmoqdalar.
1970-yillardan bir ishora? Oltinning rekord darajadagi o’sishi Nikson shokini eslatmoqda
Ma’lumot uchun, Nikson shoki global moliya sohasida burilish nuqtasi bo’lgan. 1971 yilda Prezident Richard Nikson dollarni oltin bilan almashtirishni to’xtatdi va Bretton Vuds tizimini tugatdi.
Bu Ikkinchi jahon urushidan keyingi asos bo’lib, asosiy valyutalarni AQSh dollariga bog’lagan edi. Dollar esa o’z navbatida bir unsiya uchun 35 dollarga oltin bilan bog’langan edi. Uning qulashidan keyin inflyatsiya kuchayib, dollarga bo’lgan ishonch pasaydi va oltin narxlari tez ko’tarildi.
«The Kobeissi Letter» tahliliga ko’ra, 2024 yil fevralidan beri oltin fyucherslarining o’sishi 1970-yillardagi dinamikani aks ettiradi.
«2024 yil fevral oyida oltin 2,000 dollar/unsiyaga yetdi, bu tarixiy harakat bo’lib tuyuldi. 19 oy o’tgach, oltin narxlari ikki baravar oshdi, bu 1970-yillardagi eng tez o’sishdir. Oltin oxirgi marta ikki yil ichida ikki baravar oshganida, bu 1970-yillarda Nikson shokidan keyin edi», – deb yozilgan postda.
Tahlil shuni ko’rsatdiki, AQShning M2 pul massasi oltin narxlari bilan birga ko’tarildi. Bunga trillion dollarlik defitsitlar va past foiz stavkalari sabab bo’ldi. Yaqinda e’lon qilingan ma’lumotlar bu qo’rquvlarni kuchaytirdi: AQSh dollar indeksi yil boshidan beri 10% ga tushib ketdi.
Bu to’rt o’n yillikdagi eng keskin pasayishdir. Shu bilan birga, ishsizlik ish o’rinlaridan 157,000 ga oshib ketdi, bu 2021 yil martidan beri eng katta farqdir.
«Dam olish va mehmondo’stlik sohasidagi JOLTs ishdan chiqishlar 2020 va 2008 yillardagi darajalarga tushib ketdi. Oltin biladi, Federal zaxira buni e’tiborsiz qoldira olmaydi», – deb qo’shimcha qildi «The Kobeissi Letter».
Bundan tashqari, inflyatsiya davom etmoqda, iste’mol narxlari indeksining 60% dan ortig’i kamida 3% ga oshgan. Federal zaxira ham stavkalarni pasaytirmoqda, bu esa narx bosimlarini qayta kuchaytirish xavfini tug’diradi. Bu holat 1970-yillardagi iqtisodiy inqirozning belgisi bo’lgan stagflyatsiyani eslatadi, ya’ni sekin o’sish yuqori inflyatsiya bilan birga keladi.
Bu ogohlantiruvchi belgilar ko’paygani sayin, institutsional investorlar o’z pozitsiyalarini o’zgartira boshladilar. Bu esa yaqinda bo’lgan oltin o’sishi faqat qisqa muddatli xavfsizlikka qochish emasligini ko’rsatmoqda.
«O’n yildan ortiq vaqt ichida birinchi marta Uoll-strit oltin sotib olishga kirishdi. «Goldman Sachs» banki 2026 yil uchun oltin narxi maqsadini 4,900 dollar/unsiyaga ko’tardi. Bankning aytishicha, ETFlar va Markaziy banklar tomonidan davom etayotgan xaridlar barqaror. Institutsional kapital inflyatsiyaga qarshi himoyalanishni izlamoqda», – deb yozilgan postda.
Bitkoin zamonaviy oltin bilan qiyoslanadi
Oltinning qayta tiklanishi fiat tizimlariga bo’lgan ishonchning pasayishini ko’rsatmoqda. Shu bilan birga, «Bitkoin», ko’pincha ‘raqamli oltin’ deb ataladi, ham bu tendensiyaning paralel foydalanuvchisi sifatida paydo bo’lmoqda. «Deutsche Bank» tahlilchilari Marion Laboure va Camilla Siazon 2030 yilga kelib, ikkala aktiv ham markaziy bank zaxiralariga kiritilishi mumkinligini bashorat qilmoqdalar.
«Strategik Bitkoin ajratmasi moliyaviy xavfsizlikning zamonaviy asosi sifatida paydo bo’lishi mumkin, bu 20-asrda oltinning rolini eslatadi. O’zgaruvchanlik, likvidlik, strategik qiymat va ishonchni baholashda, biz ikkala aktiv ham 2030 yilga kelib markaziy bank balanslarida bo’lishi ehtimoli yuqori deb topamiz», – deb aytishdi.
Tahlilchilar «Bitkoin»ning o’zgaruvchanligi tarixiy past darajalarga yetganini ta’kidladilar. Bu uning ishonchli qiymat saqlovchisi sifatidagi obro’sini mustahkamlaydi.
Shu bilan birga, ko’plab korporatsiyalar, ayniqsa (Micro) Strategy, «Bitkoin»ni o’z balanslariga qo’shmoqda. Bu institutsional ishonchning oshishini va raqamli zaxira aktivlariga o’tishni ko’rsatadi.
