«Raqamli Aktivlar G’aznachiligi» (DAT) kompaniyalari, ikkinchi chorakdan beri kriptovalyuta bozori xaridlarining asosiy manbai hisoblangan, moliyaviy sog’lig’i tez yomonlashmoqda.
Chorshanba kuni «Artemis» onlayn ma’lumot platformasi tomonidan e’lon qilingan ma’lumotlarga ko’ra, bu kripto saqlovchi subyektlarning bozor badali deyarli yo’qoldi. «Artemis»ning ‘Raqamli Aktivlar G’aznachiligi tomonidan mNAV’ indikatori asosida DAT kompaniyalari bozor sof aktiv qiymati (mNAV), avval 25dan oshiq bo’lgan bo’lsa, hozir 1.0 ga yaqinlashmoqda.
mNAV nisbati nolga yaqinlashmoqda
mNAV koeffitsienti muhim baholash indikatori bo’lib, firmalarning bozor kapitallashuvini uning raqamli boyliklar sof aktiv qiymatiga (NAV) bo’lish orqali hisoblanadi. mNAV 1 dan yuqori bo’lsa, bu bozor firmaga qo’shimcha qiymat beradi deganidan dalolat beradi.
Bu esa firmaning faoliyat imkoniyatlari yoki kelajakdagi o’sish potensialini hozirgi kripto portfeli qiymatidan tashqari e’tirof etayotganini anglatadi. Aksincha, mNAV 1dan past bo’lsa, aksiyalar noto’g’ri baholangani, investorlarning ishonchi pastligini bildiradi.
So’nggi olti oyda bu shakllar ancha keskin edi. May va iyun oylarida yirik DAT firmalari uchun o’rtacha mNAV hatto konservativ aktivlar, masalan, Bitkoin uchun 1.9 va 2.0 oralig’ida edi.
Lekin bu badal jiddiy kamaygan. Seshanba holatida, Bitkoin va Efirium DAT mNAVi 1.1, SOL DAT esa 1.0 ga teng edi. Hatto HYPE DAT ham 2.1 ga tushib qolgan. Asosan, DAT aksiyalari orqali kriptoga kirish uchun to’lanadigan badal deyarli yo’qoldi.
Oqibatda, ishonchning yo’qligi korporativ balanslarda ham ko’rinmoqda. DAT kompaniyalari tomonidan saqlanayotgan Bitkoin miqdori 6-oktabr kuni 92.6 milliard dollar cho‘qqisiga yetgan edi, lekin chorshanbaga kelib 78.1 milliard dollarga tushib ketdi. Efirium ham oktabr oyi 27-kuni 20.6 milliard dollardan 17.6 milliard dollarga tushib ketgan, bu esa jiddiy bozor tasfiyasini ko’rsatadi.
DATlar narxlar uchun ‘Chiqish hodisasi’ deb ataladi
«Kolumbiya Biznes Maktabi»da qo’shimcha professor bo’lgan Omid Malekan, DAT firmalarining pasayishini yaqinda kripto narxlarining pasayishining asosiy sabablaridan biri deb ko’rsatdi.
“Nima uchun kripto narxlari pasayishda davom etayotgani haqidagi tahlillarda DAT firmalarini hisobga olish kerak, chunki ular umumiy hisobda katta chekinish va chiqish voqeasiga aylanib qoldi – bu narxlarning pasayish sabablaridan biri,” dedi Malekan.
Malekan biznes modelini tanqid qildi, jamoat subyektlarini tashkil etish bilan bog’liq katta xarajatlar haqida gapirdi — ayniqsa, shell/PIPE/SPAC tuzilmalari bo’yicha bankerlar va yuridik maslahatchilar uchun millionlab to’lovlar mavjud. Bu esa, aytishicha, DAT aksiyalarini sotib olganida, investorlar asosiy kripto valyutani arzon narxda sotib olayotgani bilan tugaydi.
“Oson yo’l yo’q. DATlar haqida sof foyda deb gapirgan odamlar ahmoq, ularga endi hech qachon e’tibor berilmasligi kerak,” dedi qisqacha.
Tanqidga qo’shilib, «Bitwise Invest» kompaniyasi bosh investitsiyalar direktori Mett Hougan, DATlar nafaqat tokenlarni to’plash bilan yashab qolish uchun boshqa narsalarga ham ehtiyoji borligini ta’kidladi. U investorlarni maslahat qildi: “Qaysi DATlar diqqatni jalb qilishga arziydi, degan savolni berishning eng yaxshi yo’li: Ular biron bir qiyin ishni qilayaptimi?” Hougan ogohlantirdi, “Agar bu hammasi DAT rejalari bo’lsa, EFT sotib olish yaxshiroqdir.”
