Kongress hisobotiga ko’ra, Tramp ma’muriyati 2025 yilning boshida kriptovalyuta loyihalaridan 800 million dollardan ortiq daromad olishgan.
Hisobotda, Tramplar oilasining kripto aktivlari 11,6 milliard dollarga yetgani aytiladi. Ular chet el vakillaridan va davlatga aloqasi bor tashkilotlardan siyosat imtiyozlari uchun investitsiyalar olgan deb taxmin qilinmoqda.
Kripto loyihalari va xorijiy investitsiyalar
2025 yil 25 noyabr kuni Vakillar palatasi Yurist qo’mitasi demokratlari ushbu xulosalarni eʼlon qilishdi. Ular, Prezident Donald Tramp o’z lavozimini oilasining kripto manfaatlarini oshirish uchun qanday foydalangani, shuningdek, kripto sanoati bo’yicha davlat tergovlarini qanday to’xtatgani haqida iddao qilishmoqda.
Vakil Jeymi Raskinning hisobotida Tramplar oilasining xorijiy investitsiyalar va tartibga solish o’zgartishlari orqali kripto sxemalari orqali milliardlar yig’ilganligi tavsiflanadi.
Tramplar oilasining loyihalari qatorida «World Liberty Financial» (WLF) moliyaviy tashkiloti, USD1 stablcoin, va «TRUMP» memkoin mavjud. Bu loyihalar xorijiy fuqarolar va chet davlat hukumatlariga aloqador tashkilotlardan juda ko’p investitsiyalarni jalb qildi.
Faraz qilinishicha:
- WLFI token sotuvi 2025 yil mart oyida 550 million dollar to’pladi;
- USD1 stablcoinning bozor qiymati 2,7 milliard dollarga yetdi.
- TRUMP memkoni 350 million dollar savdo yig’imlarini keltirdi va keskin tushib ketishdan oldin 75 dollarlik cho’qqiga erishdi.
World Liberty Financial tashkiloti Erik Tramp, Donald Tramp Jr., va Barron Tramp tomonidan Zax va Endryu Witkofflar bilan birgalikda asos solingan, deb “House Financial Services Committee” hisobotida aytiladi.
Yot mamlakat investorlari orasida 2024 yil oxirida 30 million dollar sarmoya kiritgan «Tron» asoschisi Jastin San bor edi; keyinchalik u o’z ulushini 75 million dollarga oshirib, eng yirik aktsiyador bo’ldi.
Xitoyning davlatga tegishli tashkilotlariga va BAA qirollik oilasi a’zolari bilan aloqasiga ega bo’lgan boshqa katta investorlar Guren Bobbi Jou, Aqua 1, MGX va DWF Labs edi.
Tergovda xitoylik CNPC va BAAdagi, jumladan Shayx Tahnoon bilan bog’liq bo’lgan tashkilotlar Tramp loyihalariga asosiy hissadorlar bo’layotgani aniqlangan.
Trampning kripto loyihalari bilan chet ellik sarmoyadorlar o’rtasidagi aloqa TRUMP memkoin kechki ovqat tanlovi orqali o’tkazilgani haqida xulosa bor. Bu tanlov 148 million dollar yig’ib oldi.
Eng yaxshi xaridorlarga Oq Uy uchrashuvlari va golf maydonlariga kirish imkoniyati berildi, g’oliblar orasida bir nechta chet elliklar ham bor edi. Bundan tashqari, “Trump Media & Technology Group” 2.5 milliard dollarlik bitkoin g’aznasini ochiqladi va oilaning kriptovalyuta fondlariga uzviy aloqasini yanada kuchaytirdi.
Regulyativ chekinishlar va ijroiy chora-tadbirlar
Tramp ma’muriyati raqamli aktivlar haqida yirik tartibga solish o’zgarishlarini amalga oshirdi. 2025 yil yanvar oyida Prezident Donald Tramp yirik “Bayden” davridagi 14178-sonli Ijroiy farmonni bekor qildi.
Mart oyida, federal hukumat kriptovalyuta bo’yicha yondashuvini tubdan o’zgartirib, Strategik Kripto Zaxirasi yaratildi.
2025 yil aprel oyida, Adliya Vazirligi “National Cryptocurrency Enforcement Team” (NCET – Milliy Kriptovalyutani nazorat qilish jamoasi)ni tarqatib yubordi. Bosh prokuror o’rinbosari Todd Blanche bu maxsus guruhni zudlik bilan yopishni talab qiluvchi rasmiy memorandum chiqardi.
Bu harakat kripto kuchini nazorat qilishda “prokurorlar orqali tartibga solish” nazariyasini tugatdi. Kompyuter jinoyatlari va intellektual mulk bo’limi faoliyatda qolsa-da, maxsus nazorat guruhi tugatildi.
“SEC” va “DOJ” siyosiy aloqalari bo’lgan yirik kripto kompaniyalariga nisbatan sudga da’vosi va nazorat harakatlari to‘xtatildi. Foyda ko’rgan kompaniyalar orasida “Coinbase”, “Gemini”, “Robinhood”, “Ripple”, “Crypto.com”, “Uniswap”, “Yuga Labs” va “Kraken” bor.
Fevral oyida “SEC” memkoinlar qimmatli qog’ozlar emasligini belgilab, ushbu raqamli aktivlar uchun nazoratni to‘xtatdi.
Ma’muriyat, shuningdek, Trampning kripto loyihalari bilan aloqador shaxslarni avf etdi. “Binance” asoschisi Changpeng Jaoni (CZ) avf qilingan va u Trump oila kompaniyalari bilan ishbilarmonlik aloqalarini o’rnatgandan so’ng prezident avfini oldi.
Hisobotga ko’ra, bu avflar va sanktsiyalarni bekor qilish bevosita Tramp loyihalarining tarafdorlari uchun foydali bo’lgan.
Konstitutsiyaviy va huquqiy masalalar
Kongress tergovchilari bu vaziyat AQShning korrupsiyaga qarshi kurash, saylovoldi mablag’lar va manfaatlar to’qnashuvi bo’yicha qonunlaridagi chuqur nuqsonlarni ochib beradi, deb ogohlantirmoqda.
Hisobotda, xorijiy hukumatlardan kongress tasdig’iga ishlab chiqilgan pullar yoki sovg’alar qabul qilinishiga yo’l qo’ymaslikka mo’ljallangan «Xorijiy odob-axloq qoidalari” buzilganmi, degan savol ko’tariladi.
Qonunchilar mavjud qonunlar kripto sohasida manfaatlar to’qnashuvlarini va xorijiy ta’sirni yetarli darajada bartaraf qilolmaydi deb bahslashmoqda.
Siyosat o’zgarishlari va biznes tashabbuslari ketma-ketligi tergovchilar orasida xavotir uyg’otdi. World Liberty Financial kompaniyasi 2025 yilda Kongressda shoshilinch ravishda qabul qilingan stabilkoinlar to’g’risidagi muhim qonun – GENIUS Actni Tramp tomonidan qo’llab-quvvatlangani ta’kidlanganidan so’ng USD1 stablcoinni e’lon qildi.
«Vakillar palatasi sudyasi qo’mitasi» xodimlarining to’liq hisobotida siyosatdagi o’zgarishlar, kirish imkoniyati va investitsiya voqealari vaqti ko’rsatilgan.
Surishtiruv, an’anaviy moliya va kripto nashrlarining xabarlariga tayanib, hisobot qilingan raqamlar va siyosiy harakatlarni tasdiqlagan.
2024-yilgi kampaniya va undan keyin kampaniya va oila biznesi kanallariga mablag‘ kirganida, kriptoga avval qarshi bo‘lganlikdan faol sohani qo‘llab-quvvatlashga qanday o‘tganligi hujjatlashtirilgan.
«Vakillar palatasi sudyasi qo’mitasi»dagi demokratlar, kriptovalyuta orqali o’z-o’zini boyitish va xorijiy ta’sirning misli ko’rilmagan o’lchovini ko’rsatib, zudlik bilan kongress islohotlarini talab qilishdi.
Hisobot xorijiy va korporativ pul mablag’lari korrupsiyaga qarshi himoya choralarini chetga olib, milliy xavfsizlik, huquqiy va axloqiy xavflarni ta’kidlaydi.
Bu iddaolar yangi qonunlar yoki qo’shimcha surishtiruvlarga olib keladimi yoki yo’qmi, hali aniq emas, chunki siyosiy bahslar davom etmoqda.
