«Efirium» asoschilaridan biri Vitalik Buterin Yevropa Ittifoqining Chat Control (Chat nazorati) deb nomlangan taklifini tanqid qildi. U shaxsiy xabarlarni majburiy skanerlash katta xavfsizlik zaifliklarini keltirib chiqarishini ogohlantirdi.
Chat Control (Chat nazorati) deb nomlangan bu taklif, xabar almashish platformalarini — hatto shifrlanganlarini ham — foydalanuvchi kontentini bolalar ekspluatatsiyasi belgilari uchun skanerlashga majbur qiladi.
Yevropa Ittifoqining chat nazorati qoidasi norozilikni keltirib chiqardi
Buterin bunday choralar, bolalarni himoya qilish sifatida ko’rsatilsa-da, raqamli maxfiylik asoslarini yemirishini ta’kidladi. U jamiyatni xavfsiz qilish uchun shaxsiy xavfsizlikni zaiflashtiradigan har qanday siyosat aks natijaga olib kelishini aytdi.
“Jamiyatni xavfsiz qilish uchun odamlarni xavfsizsiz qilish mumkin emas. Biz hammamiz shaxsiy muloqotlarimiz uchun hack qilish mumkin bo’lmagan maxfiylik va xavfsizlikka loyiqmiz,” deb Buterin yozdi.
Buning o’rniga, Buterin haqiqiy xavfsizlik islohotlari «sog’lom fikrga asoslangan politsiya faoliyatiga» e’tibor qaratishi kerakligini ta’kidladi, raqamli muloqotni to’liq kuzatish emas.
U majburiy ma’lumot yig’ish ko’pincha yangi zaifliklarni yaratishini qo’shimcha qildi, chunki saqlangan kuzatuv yozuvlari xakerlar uchun asosiy nishonga aylanishi mumkin.
“Bugungi kunda xavfsizlikni yaxshilash uchun ko’plab imkoniyatlar mavjud, asosan sog’lom fikrga asoslangan politsiya faoliyatini yaxshilash, takroriy jinoyatchilarni beparvo ozod qilish emas va hokazo. Shu bilan birga, raqamli xabarlarni tutib olish xavfsizlik zaifligi hisoblanadi va majburiy eshitish ma’lumotlari bir hukumat tomonidan yig’ilgan bo’lsa, boshqa hukumatlar tomonidan xakerlik qilingan ko’plab oson topiladigan hikoyalar mavjud,” dedi Buterin.
«Efirium» asoschisi shuningdek, fuqarolar onlayn maxfiylikni yuzma-yuz muloqotlar yoki naqd pul operatsiyalarida bo’lgani kabi saqlanishi kerakligini ta’kidladi.
“Bizning jismoniy muhitlarimiz xavfsiz bo’lishi kerak va bizning raqamli muhitlarimiz ham xavfsiz bo’lishi kerak,” deb qo’shimcha qildi u.
Bola jinsiy zo’ravonligini oldini olish va unga qarshi kurashish to’g’risidagi Nizom (CSAR) yirik texnologiya kompaniyalari tomonidan shifrlanmagan ma’lumotlar uchun ishlatilgan avvalgi kuzatuv tizimlariga asoslanadi.
Ayni paytda, 2024 yilgi hisobotning sizib chiqishi ortidan nizom bo’yicha xavotirlar kuchaydi. Hujjatda bir nechta ichki ishlar vazirlari razvedka agentliklari, politsiya va harbiy xodimlar uchun istisnolar talab qilgani ma’lum bo’ldi.
Buni hisobga olgan holda, Buterin va maxfiylik himoyachilari qonun chiqaruvchilar o’zlari uchun qabul qilmaydigan kuzatuvni joriy etayotganliklarini ta’kidlaydilar.
«QuillAudits» blokcheyn xavfsizlik kompaniyasi asoschilaridan biri Pratam Rao bu fikrni qo’llab-quvvatladi. U «qonun chiqaruvchilar o’zlarini qo’llashni istamaydigan har qanday kuzatuv tizimi avtomatik ravishda zolimlikdir» deb ta’kidladi.
“Ular bu tizimlar maxfiylik va demokratiya uchun xavfli ekanligini tan olishmoqda. Ular shunchaki fuqarolar o’zlari kabi himoyaga loyiq emas deb o’ylashadi,” deb Rao yozdi «X» ijtimoiy tarmog’ida.
Natijada, Buterin Yevropa Ittifoqi bo’ylab odamlarni bu bahsli taklifga qarshi chiqishga chaqirdi. E’tiborlisi, bu taklifga qarshilik «X» ijtimoiy tarmog’ida kuchaymoqda.
FightChatControl.eu advokatlik guruhi ma’lumotlariga ko’ra, faqat yetti Yevropa Ittifoqi a’zo davlatlari — jumladan Avstriya, Finlyandiya va Niderlandiya — rasmiy ravishda rejani rad etgan.
Ayni paytda, Fransiya, Ispaniya va Daniya kabi 12 davlat bahsli nizomni qo’llab-quvvatlagan, Germaniya va Italiya kabi bir nechta muhim davlatlar esa hali qaror qabul qilmagan.
