«XRP» narxi dushanba kuni «Franklin Templeton» va «Grayscale» kompaniyalari o’zlarining yangi «XRP» ETF (Birja Fondlarini) ishga tushirganidan keyin 9% dan ko’proqqa oshib, 2.27 dollarga yetdi. 1.69 trillion dollar qiymatiga ega bu aktivni boshqaruvchi kompaniya «Bitwise», «Grayscale» va «Canary Capital» bilan birga «XRP» bilan bog’liq tartiblangan investitsiya mahsulotlarini taklif etmoqda va «XRP»ni global to’lov infratuzilmasi uchun asos deb atadi.
Bu ETFlarning ishga tushirilishi «XRP» uchun yangi bir davrni boshlab berdi. 2025 yilning boshida «Ripple» kompaniyasining AQSh Qimmatli Qog’ozlar va Birja Komissiyasi (SEC) bilan kelishuvi natijasida, tartibiy noaniqlik o‘rnini barqarorlik egalladi va institutsional qiziqish kuchaymoqda.
Institutsonal ETF (fond birjasida savdo qilinadigan fond) ishga tushirish to’lqini bozorni yetukligidan darak beradi
«Franklin Templeton» kompaniyasi NYSE Arca birjasida Franklin XRP ETF (XRPZ) ni ishga tushirdi. Bu fond, grantor ishonchli firma orqali tartiblangan «XRP» ko’rinishida investitsiya imkonini beradi. Fond «CME CF XRP-Dollar Reference Rate» ni kuzatib boradi va «Coinbase Custody» kompaniyasini saqlovchi sifatida ishlatadi, «BNY Mellon» esa administrator hisoblanadi. «Franklin Templeton» ning e’loniga ko’ra, ETF investorlarga kriptovalyutani to’g’ridan-to’g’ri sotib olmasdan, «XRP» ning natijalari bilan ochiq tanishish imkoniyatini beradi.
«XRPZ investorlar uchun digital aktivga erishishning qulay va tartiblangan usulini taqdim etadi. Bu aktiv global hisob-kitob infratuzilmasida muhim rol o‘ynaydi,» dedi «Franklin Templeton»ning ETF mahsulotlari va kapital bozorlari direktori Devid Mann.
«Grayscale» ham o’zining XRP Trust ETF (GXRP) ni nol komission haq bilan taklif qilishni boshladi va «XRP» ning kuchli bozor pozitsiyasini ta’kidladi.
Bir hafta avval o’zining XRP ETF ni ishga tushirgan «Bitwise» dastlabki kirib kelgan 100 million dollarni xabar qildi. ETFning bir vaqtda ishga tushirilishi moliyaviy boshqaruvchilar tartibiy aniqlikni kutganini ko‘rsatadi, bu esa 2025 yilda SEC tomonidan taqdim etildi.
Tartibga solishdagi qaror Uoll-stritning kirib kelishiga yo’l ochmoqda
«Ripple»ning 2025 yil may oyida Qimmatli Qog’ozlar va Birja Komissiyasi bilan 125 million dollarlik kelishuvi noaniqlik yillariga chek qo‘ydi. SEC bayonotlari kelishuv haqida gapirib, «Ripple» gumonlardan qochoqsiz hal qilindi, 50 million dollarlik to‘lovni to‘ladi va qolgan mablag’lar escrowdan chiqarildi. Bu muhlat yirik moliyaviy tashkilotlarga «spot» ETF’lar bilan harakat qilish uchun ishonch beradi.
«Franklin Templeton» ishtiroki katta hajmi bilan ajralib turadi. Bu esa «XRP»ning to’lov sifatidagi foydaliligiga ishonch bag’ishlaydi. Investorlarga endi taniqli saqlovchilar tomonidan boshqariladigan tartiblangan mahsulotlar orqali «XRP»ga erishish mumkin bo‘ladi va bu orqali shaffoflik ta’minlanadi.
Shu bilan birga, prospektlar «XRP»ning o‘zgaruvchanligi, cheklangan diversifikatsiya va xalqaro tartibiy noaniqlik kabi xavflarni eslatadi. ETF faqat «XRP» va naqd puldan iborat bo’lib, mustaqil investitsiya sifatida mos emas.
XRP’ning texnik afzalliklari institutisonal qiziqishni oshiradi
«XRP», tezkor to’lov hisob-kitoblarini ta’minlash uchun yaratilgan markazlashmagan XRP Ledgerda (XRPL) ishlaydi. XRPL hujjatlari deyarli bir zumda va past to’lovli operatsiyalarni ta’kidlaydi. Tarmoqda 3.3 milliarddan ortiq tranzaktsiyalar amalga oshirilganligini qayd etadi.
XRPLning konsensus tizimi energiya samarali deb aytiladi, tranzaktsiyalarni uchdan besh soniyagacha bajaradi. Bu xususiyatlar instutsional investorlarni jalb qiladi va an’anaviy transchegaraviy tizimlardan SWIFT kabi alternativalarni izlayotganlar uchun ideal hisoblanadi.
«Franklin Templeton» ning prospekti va Grayscale Research ikkisi ham «XRP»ning valyuta ko’prigi va samarali, keng ko‘lamli transferlar uchun foydaliligini ta’kidlaydi. Ushbu xususiyatlari bilan «XRP» o‘zini asosan qiymat saqlovchisi bo‘lib xizmat qiladigan «Bitkoin» kabi kriptovalyutalardan ajratib turadi.
Davom etayotgan yuksalish «XRP» fyucherslardagi ochiq foizlarning oshishi bilan mos keladi. Bu esa instutsional va chakana treyderlarning kuchaygan ishtirokini va bozor faoliyatining davom etishiga ishora qiladi.
Geosiyosiy o’lchamlar va Xitoy bilan bog’liq tarqalish xavf-xatarlari
Ba’zi tahlilchilar «XRP»ning Osiyo, Yaqin Sharq va Afrika kabi yangi transchegaraviy to’lov koridorlarida rol o’ynashi mumkinligini aytishmoqda. “Black Swan Capitalist” kompaniyasi Xitoyning BRICS Yangi Taraqqiyot Banki va yapon fintech giganti “SBI Holdings” orqali “XRP”ga bilvosita aloqasi borligini da’vo qilgan. Ammo Xitoyning siyosatlari to‘g‘ridan-to‘g‘ri qabul qilishni cheklaydi.
BRICS biznes kengashining 2025 yil aprelidagi tavsiyalari raqamli transchegaraviy hisob-kitoblarni qo‘llab-quvvatlashni talab qildi — bu «XRP»ning asosiy dizayniga mos keladi, garchi xususan kriptovalyuta haqida aniq aytilmagan bo‘lsa ham. Ushbu tavsiyalar samarali raqamli to’lov tizimlariga bo‘lgan ortib borayotgan ehtiyojni ko’rsatadi.
Yevropa Markaziy Banki ham transchegaraviy to’lov infratuzilmasini o’rganayotganini aytmoqda. “Project Nexus” Osiyo va Yevropadagi to’lov tizimlarini bog’lash haqida 2025 yil aprel oyida nutqda muhokama qilingan. Bu tendensiyalar global miqyosda XRP Ledger’ning foydalanishi dadil ekanligini eslatadi.
