Yaponiya cheklovlarni kuchaytirmoqda, Amerika esa yengillatmoqda: Hozirda bozorlarga haqiqiy ta’sir ko‘rsatadigan markaziy bank qaysi? | AQSh kriptovalyutalari yangiliklari

Qo‘shma Shtatlar kripto yangiliklari ertalabki sharhiga xush kelibsiz — bugungi kun uchun kriptovalyuta dunyosidagi eng muhim voqealardan xabardor bo‘lish uchun zarur ma’lumotlar majmuasi.

Bugungi ertalabki sharhga bir piyola qahva tayyorlang, chunki bu safar faqat foiz stavkalari haqida emas. Bu yerdagi asosiy masalalar — kredit olish, mablag‘ jalb etish va aynan qaysi okean sohilida riskli aktivlarning harakati belgilanayotgani. Ikki asosiy markaziy bank bir-biridan farqli yo‘l tanlamoqda: Qo‘shma Shtatlar markaziy banki foizlarni pasaytirsa, Yaponiya Markaziy banki ularni oshiryapti. Bu ikki davlat o‘rtasidagi ziddiyat global likvidlikka yangi shakl berib, o‘zgarishlarni faqat bir dona grafikda yoki narx koʻrsatkichi orqali baholab boʻlmaydi.

Kun yangiliklari: Yaponiya foiz stavkalarini oshirdi, AQSh Federal zaxira tizimi esa kamaytirdi. Qaysi tomonni qarorlari kriptovalyuta bozoriga ko‘proq ta’sir qiladi?

Jahon bozorlarida kamyob va muhim pul siyosati tafovuti sababli muvozanatsizlik yuzaga kelgan. Bir tomonda Qo‘shma Shtatlar Markaziy banki — “Federal zaxira tizimi” (markaziy bank) foiz stavkalarini pasaytirishni boshlab, iqtisodiy o‘sish sekinlashuvini qo‘llab-quvvatlamoqda. Ikkinchi tomonda esa “Yaponiya markaziy banki” (moliyaviy muassasa) so‘nggi o‘ttiz yil ichida birinchi marta foizlarni ko‘tarib, boshqa yo‘lni tanladi.

Investorlar uchun endi savol: bu choralar ahamiyatlimi yoki yo‘qligidan emas, balki aynan qaysi biri jahon likvidligi, valyuta va kriptovalyuta bozorlariga ko‘proq ta’sir ko‘rsatishi haqida ketmoqda.

19-dekabr kuni “Yaponiya markaziy banki” (moliyaviy muassasa) foiz stavkasini 25 bazis punktga, ya’ni 0,75%gacha ko‘tardi — bu ko‘rsatkich so‘nggi marta 1995-yilda qayd etilgan edi. Bu esa uzoq yillar davom etgan juda yumshoq pul siyosatidan uzoqlashishning navbatdagi bosqichi bo‘lib, makroiqtisodiy tahlilchilar buni oddiy o‘zgarish deb hisoblamayotir.

“Federal zaxira tizimi” (markaziy bank) tomonidan amalga oshirilayotgan foizlarni pasaytirish, odatda, iqtisodiy siklga ximoya sifatida foydalanilsa, “Yaponiya markaziy banki” (moliyaviy muassasa) tomonidan foizlarni oshirish esa tubdan o‘zgarish sanaladi. Deyarli 30 yil davomida deyarli nolga teng yaponcha foiz stavkalari dunyoni eng arzon kredit manbalaridan biri bo‘lib keldi.

Endilikda hatto kichik o‘sishlar ham butun jahon bozoriga chuqur singib ketgan moliyaviy strategiyalarni izdan chiqarishi mumkin.

Birinchi navbatda bu o‘zgarish valyuta bozorlarida ko‘zga tashlandi. Tarixiy foiz stavkasi oshishiga qaramay, gubernator Ueda Kadzuning kelajakdagi foizlarni oshirish tezligi haqida aniq ma’lumot bermagani sababli, yen avvaliga qadrsizlandi.

“Reuters” (axborot agentligi) ta’kidlashicha, “Yaponiya markaziy banki” (moliyaviy muassasa) “foizlarni oshirish yo‘nalishida noaniqlik saqlab turibdi”, shuning uchun valyuta pasaydi. Bu ham shuni ko‘rsatadiki, nafaqat foizlarni ko‘tarish, balki oldindan yuzaga kelgan taxminlar ham muhim ahamiyat kasb etadi, kutilgan yo‘nalishda aniq signal berilishi kerak.

Biroq tahlilchilarning fikricha, asosiy ta’sir aslida boshqa tomonda — “yen carry trade” (yapon yenida kredit olib boshqa aktivlarni sotib olish strategiyasi) amaliyotida, deb yozadi “US Crypto News” (axborot platformasi)ning yaqindagi maqolasida.

Yaponiyada obligatsiya daromadi oshgani va Qo‘shma Shtatlar — Yaponiya o‘rtasidagi foiz farqi qisqargani sababli, endi yen kreditlarni olib yuqori daromadli joylarga sarmoya kiritish ancha qimmatga tushmoqda.

Aynan shu joyda Tokio va Vashington o‘rtasidagi tafovut alohida ahamiyat kasb etadi:

• “Federal zaxira tizimi” (markaziy bank)ning foizlarni pasaytirishi — kredit olishni yengillashtirib, bozorlarni asta-sekin qo‘llab-quvvatlaydi.
• “Yaponiya markaziy banki” (moliyaviy muassasa)ning foizlarni oshirishi esa — kredit xarajatlari birdan oshgani sababli, sarmoyadorlarni tezda strategiyani o‘zgartirishga majbur qiladi.

Kriptovalyuta bozorida, an’anaviy aktivlar bilan solishtirganda, bunday o‘zgarishlar tezroq seziladi. Oldingi “Yaponiya markaziy banki” (moliyaviy muassasa) foiz oshirish davrlarida Bitkoin 20–30% ga pasayib, likvidlik siqilishi va kredit strategiyalari buzilishi oqibatida qattiq pasayishlar bo‘lgan.

Aynan shu holat, yaqinda Bitkoin barqarorligini boshqalardan ajratib ko‘rsatmoqda. Ushbu maqola yozilayotganda Bitkoin narxi $88 035 ni tashkil etmoqda va so‘nggi 24 soat ichida qariyb 1% ga oʻsdi.

«Tarix ko‘rsatmoqdaki, har bir oldingi foiz oshirish davri Bitkoin narxining 20–30% ga pasayishiga olib kelgan, chunki yen asosidagi kredit strategiyalari to‘xtatiladi va likvidlik siqiladi. Ammo bu galgi oshirish bozorga to‘liq kiritilgan va Bitkoin $85–$87 ming atrofida saqlanib turgan bir paytda, bu — ehtimol kutayotgan investorlar uchun past narxdan sotib olish imkoniyatidir», — deb yozadi tahlilchi Blublock («Blueblock») X ijtimoiy tarmog‘ida.

Lekin kriptovalyuta bozorining yetakchisi — Bitkoin mustahkam bo‘lsa-da, boshqa yo‘nalishlarda xavf yo‘qolmaydi. Ayniqsa, altkoinlar o‘zining likvidlikka bo‘lgan sezgirligi bilan ajralib turadi va agar yapon pul siyosati doim davom etsa, insonlar zarar ko‘rishi mumkin.

Darhaqiqat, “Yaponiya markaziy banki” (moliyaviy muassasa) rasmiiylari ish haqi va inflyatsiya barqaror yuqori bo‘lsa, foiz oshirishni davom ettirish niyatida ekanini ochiq aytishmoqda. “ING” (moliyaviy tashkilot) hamda “Bloomberg” (axborot agentligi) tahlilchilari ogohlantirishicha, tez orada yangi oshirish bo‘lmasligi mumkin, biroq yo‘nalish aniq.

Jahon bozorlari uchun bu juda aniq xulosa olib keladi. “Federal zaxira tizimi” (markaziy bank) foizlarni pasaytirib, vaqt o‘tishi bilan global bozorlarga yordam berishi mumkin. Ammo Yaponiya juda yumshoq pul siyosatidan chekinayotgan bo‘lsa, bu butun jahon kredit tizimi poydevoriga zarba beradi. Agar “Yaponiya markaziy banki” (moliyaviy muassasa) bu yo‘ldan borishda davom etsa, kelgusida likvidlik, valyuta va kriptovalyuta sohalariga AQSH yumshoqlik siyosatidan ko‘ra kuchliroq ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

Kun grafikasi

Qisqa va aniq alpha yangiliklari

Bugun ham kuzatish kerak bo‘lgan yana bir nechta AQSH kriptovalyuta sohasiga oid yangiliklar:

• Tarixan 100% aniqlikda ishlayotgan indikator – 2024-yil dekabrida Bitkoin uchun qanday signal bermoqda?
• 2025-yilda ADA tokeni qimmatining 70% ga tushib ketgani — lekin Cardano kriptovalyuta loyihasi uchun ikkita yangi talab manbai paydo bo‘lyapti.
• Toncoin haqiqatdan ham arzon baholanyaptimi? Dekabr oyidagi ma’lumotlar token narxining qayta o‘sishi ehtimolini ko‘rsatmoqda.
• XRP tokeni sotilishi bosimining 39% ga kamaygani, lekin narx taqdirini hanuz bir muhim daraja belgilayotgani.
• Bitkoin «kitlari» yirik mablag‘larni ko‘chirdi — biroq bu holat bozor kutganidek bo‘lmadi.

Kriptovalyuta aktsiyalari bozor ochilishidan oldingi umumiy ko‘rinishi