Yaponiya «Moliyaviy xizmatlar agentligi» (davlat tashkiloti) 105 ta kriptovalyutani moliyaviy mahsulot sifatida qayta tasniflash va kripto daromadlariga soliq stavkasini yuqori 55% dan 20% gacha tushirishni rejalashtirmoqda. Bu soliq islohoti aksiyalar bozoridagi soliq siyosatiga mos keladi. Taklif qilingan islohot qonunchilikka 2026 yil Diet sessiyasida kiritilishi ko’zda tutilmoqda.
Ushbu tartibga solish islohoti Yaponiyaning kripto sohasini qayta tiklash yo’lidagi eng jasoratli qadamidir. Ushbu reja investorlar yillar davomida yuqori soliqlardan shikoyat qilib kelayotganini inobatga olib, bozorni nazorat qilish va iste’molchilarni himoya qilishni kuchaytirishga yo’naltirilgan.
Soliq islohotining keng qamrovli o’zgarishi investitsiya qochishini mo’ljalga oladi
Hozirda Yaponiyada kripto daromadlariga turli xil daromadlar sifatida soliq solinadi, bunda milliy va mahalliy soliqlar qo’shilsa, stavkalar 55% ga yetishi mumkin. Bu tizim ichki investitsiyalarni rad etishga majbur qilib, treyderlarni chet elga surib kelmoqda. 20% lik qat’iy soliq stavkasiga o’tish aksiyalar va hosilali moliyaviy vositalar soliqlarining tengligi uchun qadamdir.
«Mahalliy ommaviy axborot vositasi» hisobotiga ko’ra, yangi siyosat 105 ta kriptovalyuta, jumladan, Bitkoin va Efiriumni Yaponiyaning «Moliyaviy vositalar va birja to’g’risidagi qonuni»ga kiritishni nazarda tutadi. Bu o’zgarish raqamli aktivlarni an’anaviy qimmatli qog’ozlar bilan bir xil qoidalarga kiritib, majburiy ma’lumot oshkor qilish va ichki savdoni taqiqlashni talab qiladi.
Reja shuningdek yo’qotishlarni kelajakdagi daromadlar hisobidan chegirib berishni nazarda tutadi. Bu aksiyalar bozoridagi uch yillik yo’qotishlarni kelajakda ko’rsatish imkonini eslatuvchi choradir. Bu volatile bozorlarida portfelni boshqarishda ko’proq moslashuvchanlikni ta’minlashni ko’zda tutadi.
Sohadagi vakillar bu qadamni «global raqobat bardoshliligi» uchun juda muhim deb atashdi. Sobiq Binance bosh direktori Changpeng Chjao islohot haqidagi fikrlarini bildirib, agar soliq ayrim joylarga nisbatan yuqori bo’lib qolsa ham, bu taraqqiyot belgisi ekanligini ta’kidladi. U ko’plab davlatlar kripto daromadlariga umuman soliq solishini aytib o‘tdi, ammo Yaponiya bu yo’nalishda bormoqda.
Bozorni qat’iy nazorat qilish va iste’molchilarni himoya qilish choralarini qo’llash
Soliqqa tortishdan tashqari, «Moliyaviy xizmatlar agentligi» (davlat tashkiloti) kripto chiqaruvchi kompaniyalarga qat’iy ma’lumot oshkor qilish qoidalarini qo’yadi. Ular blokcheyn texnologiyasi, o’zgaruvchanlik va faoliyat bilan bog’liq xavflar haqida batafsil ma’lumot berishlari lozim. Ushbu yangi majburiyatlar an’anaviy qimmatli qog’ozlar uchun qoida bo’lib, chakana investorlar uchun ko’proq shaffoflikni ta’minlaydi.
Ichki savdo qoidalari birinchi marta 105 ta belgilangan kriptovalyutani qamrab oladi. Maxfiy ma’lumotga ega bo’lgan shaxslar uning asosida savdo qilgani uchun qonuniy javobgarlikka tortiladi. Bu raqamli aktivlarga uzoq vaqt davomida aksiyalar uchun amal qilib kelgan standartlarni qo’llashdagi muhim qadamdir.
Islohot banklar va sug’urta kompaniyalariga kriptovalyutalarni to’g’ridan-to’g’ri iste’molchilarga sotishni taqiqlaydi, iste’molchilar xavfsizligini keltirib turib. Ammo ularning qimmatli qog’ozlar bilan shug’ullanuvchi bo’linmalari kriptovalyutalarni tarqatishi mumkin. Bu tartibga solingan institutsional ishtirokni ta’minlash bilan birga, an’anaviy bank xizmatlarini raqamli aktivlardan ajratishni ko’zda tutadi.
Shuningdek, bank guruhlariga kripto birja litsenziyalarini olishga ruxsat berish masalalari muhokama qilinmoqda. Bu raqamli aktivlar xizmatlarini Yaponiyaning moliyaviy sektoriga chuqurroq integratsiya qilish imkonini beradi. «Moliyaviy xizmatlar agentligi» (davlat tashkiloti) innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash hamda moliyaviy va kripto sohasining yaqinlashuvi jarayonida tizimiy xavflarni boshqarish o‘rtasida muvozanatni topishni maqsad qilib qo‘ymoqda.
Katta birja buzilishi ortidan infratuzilma xavfsizligi
Bu tartibga solish qabul qilinganidan so’ng, «DMM Bitkoin» xakerlik hodisasi bo’lib o’tdi. Bu hodisada yo’qotilgan 48,2 milliard yen Yaponiyaning kripto sohasidagi eng yirik kamchiliklardan biri sifatida qayd etildi. Ushbu voqea birjalar va ularning uchinchi tomon provayderlaridagi zaifliklarni ko’rsatdi. Shunga javoban, «Moliyaviy xizmatlar agentligi» (davlat tashkiloti) muhim infratuzilma provayderlarini ro’yxatga olish va nazorat ostida ishlashini talab qilishni rejalashtirmoqda.
Kustodiya, hamyonlarni boshqarish va tranzaksiyalarni qayta ishlash bilan shug’ullanuvchi tizim provayderlari endi ro’yxatdan o’tish va nazorat ostida ishlashlari kerak. Bu nazoratni birjalardan tashqariga, savdo ekotizimini qo’llab-quvvatlab, uzoq muddat muammolarni hal qilishni ko’zda tutadi.
Yaponiyaning yangi islohoti aniq kripto tartibga solish modellari uchun namunaga aylanishi mumkin. Istiqboldagi soliqlar bilan kuchli bozor qoidalarini birlashtirib, ayni paytda kuchli iste’molchi himoyasini ta’minlashni maqsad qilib qo’ygan «Moliyaviy xizmatlar agentligi» (davlat tashkiloti), ichki va xalqaro investitsiyalarni jalb etishni ko’zamoqda.
Moliyaviy tizim kengashining rasmiy hisoboti dekabr oyida chiqariladi, soliqlarga doir muzokaralar ham parallel ravishda boradi. Qonunchilik 2026 yilga qadar Dietga yetib borishi mumkin. Agar qabul qilinsa, islohotlar o‘sha yilning oxirida yoki 2027 yil boshida kuchga kirishi mumkin, bu qonunchilik kalendariga qarab o’zgaradi.
Qo‘shni Janubiy Koreya 2027 yil yanvarda o‘zining 20% kripto solig‘iga tayyorgarlik ko‘rayotgan bir paytda, xalqaro kuzatuvchilar diqqat markazida qolmoqda. Yaponiya yo‘li osiyoda kripto investitsiyasi va iste’dodni jalb qilish uchun tartib-g’ishtlarning rivojlanishiga ta’sir ko’rsatishi mumkin.
