Yaponiya Bosh vaziri Shigeru Ishiba 7-sentabr kuni iste’foga chiqishini e’lon qildi. U AQSh bilan savdo muzokaralari yakunlanganini va partiya ichidagi norozilik kuchayganini sabab qilib ko’rsatdi. Uning ketishi hukmron partiyada rahbarlik uchun kurashni boshlaydi.
Bu o’zgarish Yaponiya iqtisodiy yo’nalishiga, jumladan, kriptovalyuta tartibga solinishi va raqamli sanoat siyosatiga noaniqlik kiritadi. Bu sohalar uning boshqaruvi davrida rivojlanish sur’atini olgan edi.
Ishiba kuchayib borayotgan bosimdan so’ng iste’foga chiqdi
Bosh vazir Shigeru Ishiba shanba kuni iste’foga chiqishini tasdiqladi va o’z lavozimini kutilganidan oldinroq tark etishini ma’lum qildi. Bu e’lon bir necha haftalik ichki bosimdan so‘ng, rahbarlik saylovini erta o‘tkazish talablari ortidan keldi. Ko’pchilik buni ishonchsizlik ovozi sifatida ko’rdi.
Endi Ishiba iste’foga chiqayotganligi sababli, partiya ovoz berishga ehtiyoj sezmaydi. Buning o’rniga, partiya Ishibaning o’rniga yangi rahbarni tanlash uchun yangi rahbarlik tanlovini o’tkazadi. U o’zi nomzod bo’lmasligini ham aniq aytdi. Ishiba o’z qarorini AQSh bilan savdo muzokaralari yakunlanishi bilan bog’laganini aytdi. Prezident Donald Tramp avtomobil tariflarini kamaytirish bo’yicha farmon imzolagan edi.
Bu qaror kengroq siyosiy notinchlikni aks ettiradi. Hukmron partiyaning iyul oyidagi yuqori palata saylovlarida og’ir mag’lubiyatidan so’ng, muxolifat partiyalari va ko’plab LDP a’zolari Ishibaning iste’fosini talab qilishdi. 2-sentabr kuni to’rt nafar yuqori lavozimli partiya rahbarlari, jumladan, Bosh kotib Hiroshi Moriyama, bir vaqtning o’zida iste’foga chiqishdi va bosh vazirni siyosiy jihatdan yakkalab qo’yishdi.
Kriptovalyuta va raqamli siyosat uchun oqibatlar
Ishibaning ketishi Yaponiyaning kripto va Web3 ekotizimiga alohida ta’sir ko’rsatadi. Avgust oxirida u Tokioda bo’lib o’tgan Web3 tadbirida nutq so’zladi va blokcheyn va sunʼiy intellekt kabi startaplar Yaponiyaning iqtisodiy o’sishi va ijtimoiy muammolarni hal qilishda muhim ekanligini ta’kidladi. U raqamli sektorda investitsiyalar va tartibga solish islohotlarini davom ettirishni qo’llab-quvvatlashini bildirgan edi.
Biroq, yangi rahbarlik yaqinlashayotganligi sababli, siyosat yo’nalishi noaniq. Sobiq Iqtisodiy xavfsizlik vaziri Sanae Takaichi va Qishloq xo’jaligi vaziri Shinjiro Koizumi asosiy nomzodlar sifatida paydo bo’lishdi.
O’tgan oyda «Nikkei» tomonidan o’tkazilgan jamoatchilik fikri so’rovida Takaichi 23% qo’llab-quvvatlash bilan keyingi bosh vazir sifatida birinchi o’rinda turdi. Koizumi, sobiq bosh vazir Junichiro Koizumining o’g’li, 22% bilan ikkinchi o’rinda edi. Bosh vazir Ishiba 8% bilan uchinchi o’rinda edi.
Ularning raqamli aktivlarga bo’lgan munosabatlari ohangda farq qiladi, lekin hech biri to’liq siyosat rejasini taqdim etmagan.
Mart oyida Takaichi moliyaviy institutlar, jumladan, kriptovalyuta birjalari, shubhali tranzaksiyalar haqida ma’lumot almashish imkonini beruvchi tizim yaratishni taklif qilgan edi. Bu tizim hisoblarni erta muzlatishga imkon beradi. Ushbu taklif amalga oshirilganligi sababli, Takaichi qattiqroq tartibga solishga moyil deb qaralishi mumkin.
«Siyosatning raqamlashtirilishi juda kechikmoqda. Siyosatchilar jamoatchilikdan raqamlashtirishni qabul qilishni so’rashadi, lekin o’zlari uni kechiktirishadi. Bu siyosiy ishonchsizlikning sabablaridan biridir», – dedi Koizumi televideniye dasturida.
Koizumi batafsil siyosatni belgilamagan. Shunga qaramay, uning izohlari raqamlashtirishga nisbatan ochiqroq munosabatni ko’rsatadi. U ba’zida kriptovalyuta va barqaror tokenlarni qo’llab-quvvatlaydigan izohlar bergan.
Sanoat tarafdorlari Ishibaning boshqaruvi kripto soliq islohotlari takliflariga ochiq bo’lganini aytishadi. Bu sur’atning ko’p qismi raqamli aktivlar tranzaksiyalariga cheklovlarni yumshatishni qo’llab-quvvatlaydigan Raqamli vazir Masaaki Taira tomonidan kelgan. Bu sur’at davom etadimi yoki yo’qmi, LDPning keyingi rahbariga bog’liq.
Bozor reaksiyasi va kriptovalyuta bilan bog’liq aksiyalar
Ishibaning e’loniga moliyaviy bozorlar tezda javob berdi. Yen zaiflashdi, dushanba kuni ertalab AQSh dollariga nisbatan 0,0067 dollar (148,48 yen) savdo qilindi, bu avvalgi kundan 1% dan ko’proq pasayishni anglatadi.
«NLI Research Institute» tadqiqot instituti bosh iqtisodchisi Tomoyuki Ueno fikriga ko’ra, fiskal kengayish kutilayotgani yening yanada qadrsizlanishiga olib kelishi mumkin, bu dollar bilan nisbatan qo’shimcha 0,013 dollar (2 yen) pasayish imkoniyatini beradi.
Kripto bilan bog’liq aksiyalar, ayniqsa DAT kompaniyalari aksiyalari, erta xarid qiziqishini ko’rsatdi. Ushbu maqola yozilayotgan paytda, Metaplanet 716 yenga (+0,42%) ko’tarildi, Remixpoint 317 yenga (+1,37%) ko’tarildi, Ikuyo 1,152 yenga (+0,17%) savdo qilindi va Livwork 793 yenga (+1,93%) ko’tarildi. Bozor tahlilchilari bu harakatlar Yaponiyaning raqamli moliya sohasidagi rolini qayta shakllantirishi mumkin bo’lgan siyosat o’zgarishlarini investorlar kutayotganini aks ettiradi, deb hisoblashadi.
LDP rahbarlik tanlovi natijasi oxir-oqibat Yaponiyaning kriptovalyutalar ustidan qattiqroq nazoratni amalga oshirishi yoki Ishibaning xalqaro standartlarga mos ravishda innovatsiyalarni rag’batlantirish yo’lini davom ettirishini belgilaydi.
