«Bitkoin» (BTC) bo’yicha mashhur sarmoyador va tahlilchi Villi Vu o’z aktivlarini kutilayotgan kvant hisoblash hujumlaridan himoya qilish uchun ko’rsatma tayyorladi. U «SegWit» hamyonlarini ishlatishni tavsiya qiladi.
Kvant hisoblashning tez rivojlanishi «Bitkoin»ning uzoq muddatli xavfsizligiga bo’lgan tashvishlarni kuchaytirmoqda. Mutaxassislar kelajakdagi kompyuterlar foydalanuvchilarning mablag’larini himoya qiladigan kriptografik asoslarni buzishi mumkinligidan ogohlantirmoqda.
Bitkoiningizni kvant kompyuterlardan qanday himoya qilish mumkin
Kvant hisoblash ko’pincha «Bitkoin»ning kriptografik asosi uchun kelajakda mavjud bo‘ladigan xavf sifatida tavsiflanadi. Vu o‘tmishda foydalanuvchilar faqat shaxsiy kalitlarini (yoki urug’lik iboralarini) himoya qilishlari kerakligini tushuntirdi.
Biroq, kuchli kvant kompyuterlarining o’sishi bilan ularning jamoat kalitlarini ham himoya qilish muhim bo’ladi.
«Aslida BSQC sizning jamoat kalitingizdan shaxsiy kalitingizni topa oladi. Hozirgi «taproot» manzillari (oxirgi format) xavfsiz emas, bu manzillar ‘bc1p’ bilan boshlanadi va ular jamoat kalitini manzilga joylashtiradi, bu yaxshi emas,» deya Vu ta’kidladi.
Bu xavf-xatarlarga qarshi kurashish uchun Villi Vu «Bitkoin» egalari uchun bosqichma-bosqich «dummies guide» chop etdi. Vaqtincha yechim sifatida u «Bitkoin»ni «bc1q» bilan boshlanuvchi yangi yaratilgan «SegWit» manzillariga yoki «1» yoki «3» bilan boshlanuvchi eski formatlarga o’tkazishni tavsiya qiladi.
«SegWit», ya’ni Segregated Witness – 2017 yilda joriy etilgan «Bitkoin» protokoli yangilanishi. U tranzaksiya ma’lumotlaridan raqamli imzolarni (guvoh ma’lumotlarini) ajratish orqali o’lchovlilik va samaradorlikni oshiradi.
Bu o’zgarish har bir blokdagi tranzaksiyalar sonini oshiradi, to’lovlarni kamaytiradi va tranzaksiya shakllanishi muammolarini hal qiladi. Shuningdek, u «Lightning Network» kabi ilg’or yechimlarni qo’llab-quvvatlaydi.
Vu ushbu manzillardan foydalanishni kvantga chidamli yangilanishlar amalga oshirilmaguncha to’xtatishni maslahat berdi. U bu jarayon taxminan yetti yil davom etishi mumkinligini aytdi.
«Tarmoq band bo’lmaganda «BTC»ni yangi kvant xavfsiz manzilga yuboring, yuborganingizdan keyin siz qisqa vaqt ichida shaxsiy kalitni ochasiz. Bu qisqa vaqt ichida BSQC sizning tokenlaringizni o’g’irlashi dargumon,» deb qo’shimcha qildi.
Biroq, Vu takliflari «Capriole Investments» investitsiya kompaniyasi asoschisi va boshqa tahlilchi Charlz Edvardsdan tanqid oldi. «X» ijtimoiy tarmog’ida bevosita javob berib, Edvards «SegWit»ning haqiqiy kvant himoyasini taklif qilmasligini va qo’llanmada aytilganlar yetarli emasligini, bayon qildi.
«SegWit himoya modeli emas. Biz tarmoqni tezda yaxshilashimiz kerak va bizda bor 7 yil degan taklif bu tarmoq avval yiqilishini bildiradi. «Bitkoin» moslasha oladi, lekin biz buning uchun hoziroq ko’proq harakatlarni ko’rishimiz kerak va kelgusi yilda haqiqiy konsensus kerak. «Bitkoin» dunyodagi eng zaif tarmoqdir.»
Vu kvantga oid xavflarni hal qilishning muhimligini tan oldi, lekin «Bitkoin»ning uzoq muddatli kuchiga ishonch bildirdi. U kvant xavfsizligi yuqori darajada ustuvor bo’lishi kerakligini ta’kidladi, ammo «Bitkoin»ning rivojlanishi butun ekotizim bo’yicha konsensusga bog’liq ekanini aytdi.
Tahlilchi faol choralar va ochiq munozaralar harakatlarni rag’batlantirish uchun zarurligini qo’shimcha qildi. U «Bitkoin» oxir-oqibat o‘z maqsadiga yetishini va «ma’yuslik» dan uzoq ekanligini aytdi.
«BTC kelgusi 10 yildan keyin eng yaxshi moliyaviy aktiv bo’lib qoladi. Kvant BTCni buzmaydi, chunki BTC moslashadi,» deya Vu ta’kidladi.
Shu bilan birga, u ETFlar, korporativ g‘aznalar va birja sovuq saqlash joylarida saqlanadigan «Bitkoin» kvant xavfidan xavfsiz qolishi mumkinligini ta’kidladi, agar ishonchli saqlovchilar zarur choralarni ko’rsalar. Uning fikriga ko’ra,
“Hamyon ilovalari ham mos choralarni ko’rishi mumkin (manzildan har qanday yutuq qolgan tokenlarni yangi «taproot» bo‘lmagan manzilga ko’chiradi). Satoshining 1 million tokeni qadimgi P2PK manzilida saqlangan, ular kelajakda softfork (yumshoq tarmoqlanish) bilan muzlatilmaydi, o’g’irlanib ketadi. Shuningdek, o’tmishda xarajat faoliyati mavjud bo’lgan manzillarda tokenlar yo’qolgan.”
So‘nggida Vu, mutaxassislar orasida umumiy qarashga ko’ra, 2030 yildan keyin kvant hisoblash «Bitkoin»ga haqiqiy xavf sifatida qaralmaydi, deb ta’kidladi. Lekin, bu muddatlar turlicha bo’lishi mumkin.
«Kvant Doomsday Soati»ning prognoziga ko’ra, «Bitkoin» shifri 2028-yil 8-martga qadar yengilishi mumkin. Shu bilan birga, «Naoris Protocol» tashkiloti rahbari Devid Karvalyo kabi boshqa ekspertlar, kvant kompyuterlari «Bitkoin» xavfsizligini 2-3 yil ichida buzishi mumkinligini taklif qilmoqdalar.
U tug’ilmagan bo‘lsa ham 2028 yoki 2030 yilda paydo bo’ladi, lekin kvant kompyuterlari ufqda ko’rinib turibdi. «Bitkoin» foydalanuvchilari hozirda tayyorgarlik ko‘rishi kerak.
